Met een brief vanuit Costa Rica heeft de rechter van het Hooggerechtshof Dr. Rafael Solís Cerna ontslag genomen en na 43 jaar zijn lidmaatschap van de regeringspartij FSLN opgezegd. In zijn ‘openbare ontslagbrief en aanklacht’ doet hij vernietigende uitspraken over het regime Ortega-Murillo.

In zijn brief omschrijft hij het huidige Nicaragua als een ‘terreurstaat,’ met buitensporig geweld door paramilitaire en de politie uitgerust met oorlogswapens. Een situatie die ‘angst heeft gezaaid’ en ‘waarin geen enkel recht meer gerespecteerd wordt.’ Met als onvermijdelijk resultaat ‘een dictatuur met het karakter van een absolute monarchie met twee koningen die alle andere staatsmachten deden verdwijnen en een rechterlijke macht die minimale ruimte heeft.’ ‘Jullie [het presidentiële paar] vervingen het hele apparaat van de rechterlijke macht, inclusief onze eigen rechters. Die rechters hadden geen alternatief: of gehoorzamen aan de instructies uit El Carmen (de residentie van het presidentiele paar) en van het Openbaar Ministerie of ontslag’ zo schrijft hij.

Hij heeft het over de 500 politieke gevangenen en ‘de rechtszaken tegen een grote hoeveelheid gevangenen met absurde beschuldigingen vanwege misdaden die nooit werden bedreven.’ Hij schrijft over ‘het op onverantwoordelijke wijze uitdelen van oorlogstuig aan een grote groep jongeren en aan sandinisten die samen met de politie meededen aan deze onderdrukking.’ Hij noemt de naar schatting 350 doden, waarvan de grote meerderheid tot de oppositie behoort, en die stierven onder omstandigheden die ‘als moord kunnen worden aangemerkt.’

Hij verwerpt het argument van het regime dat er sprake was van een poging tot staatsgreep of van buitenlandse agressie: ‘Er was geen sprake van een staatsgreep en evenmin van buitenlandse agressie. Er was wel een irrationeel gebruik van geweld en jullie volharden in het op verkeerde wijze doen van de zaken, met het bewandelen van de weg naar de burgeroorlog. Ik wil daar geen deel van uitmaken en zeker niet aan jullie kant,’ schrijft hij aan het einde van zijn brief.

Wie is Rafael Solis?

Solís was niet de minste in het Ortega regime. In de jaren zeventig was hij actief in het gewapende verzet tegen de Somoza dictatuur. In 1976 werd hij lid van het FSLN dat drie jaar later aan de macht kwam. Vanaf dat moment werd hij een belangrijke sandinistische functionaris en een steunpilaar van Daniel Ortega. Hoe close hij was met het presidentiele paar blijkt wel uit het feit dat hij bij hun huwelijk in 2005 getuige was.

Hij speelde een centrale rol in de manipulaties die Ortega in staat stelden aan de macht te blijven. In januari 2009 deed het hooggerechtshof een uitspraak waarbij de voormalige president Arnoldo Alemán werd vrijgesproken van een straf van 20 jaar wegens fraude. In ruil voor die uitspraak werd door de partij van Alemán de controle over de Nationale Assemblee [het parlement] aan Ortega gegarandeerd. Aan het einde van dat jaar deed de constitutionele kamer, waarvan Solís lid was, een uitspraak die de herverkiezing van Ortega mogelijk maakte, ondanks het feit dat de grondwet een nieuwe herverkiezing verbood. In een interview verzekerde Solís dat hij de grondwet respecteerde, om daar aan toe te voegen, ‘wat niet betekent dat ik me tegen de partij [het FSLN] opstel.’

In een recent interview voor Radio France Internacional zegt Solís daar nu vanuit zijn schuilplaats in Costa Rica over: ‘De onderwerping van de rechterlijke macht aan de dictatuur van Ortega en Murillo was een lang proces waarin de rechterlijke macht, met inbegrip van ons, de magistraten van het Hooggerechtshof, steeds minder te zeggen kregen en uiteindelijk is de beslissingsbevoegdheid van de rechterlijke macht bij al deze processen tegen demonstranten minimaal. Maar ook bij een reeks grondwettelijke aangelegenheden zijn de rechterlijke macht, de wetgevende macht en andere bevoegdheden van de staat praktisch beperkt, evenals de electorale macht….. ze zijn in handen van de president en de vicepresident.’

Met hoon overladen

Na de publicatie van zijn brief werd Solís op de sociale media met hoon overladen. De aanhangers van Ortega riepen eerst dat het om een vervalsing ging, en daarna dat Solís een verrader, CIA agent en dergelijke was. Ook van de kant van de tegenstanders van Ortega is de kritiek niet mals. Hij wordt gezien als een rat die het zinkende schip verlaat, als iemand die op het laatste moment afstand neemt van een regime dat hij altijd heeft gesteund. Er wordt gesuggereerd dat hij bang is dat ook tegen hem door de VS sancties afgekondigd zullen worden.

Maar wat ook de motieven van Solís zijn, zijn brief is een geweldige klap voor het regime van Ortega en Murillo. Het beeld van bloedige repressie, onderschikking van de rechtelijke macht, en wetteloosheid dat door de oppositie en onafhankelijke media steeds naar buiten is gebracht wordt nu van ‘binnenuit’ bevestigd. In het Ortega kamp bestaat de angst dat Solís de komende tijd met verdere onthullingen zal komen.

Er gaan in Nicaragua geruchten dat ook andere hoge functionarissen af willen treden of dat al gedaan hebben. Of dat waar is zal de komende tijd blijken. Dan zal ook blijken of dit het begin van het einde van het regime van Ortega-Murillo is, of dat zij zich met de macht der wapenen nog langer kunnen handhaven.

We publiceren hier onder een integrale vertaling van de brief. De opmerkingen tussen [ ] zijn van ons.

OPENBARE ONTSLAGBRIEF EN AANKLACHT

8 januari 2019

Comandante Daniel Ortega Saavedra

Compañera Rosario Murillo

Doctor Gustavo Porras [voorzitter van het parlement]

Sinds 17 april 2018, toen ik naar Mexico vertrok vanwege een operatie aan mijn rug waardoor ik alle gebeurtenissen in ons vaderland vanaf 18 april en daarna in Mexico moest volgen, tot aan mijn terugkeer op 12 mei; vanaf het begin van de Nationale Dialoog op 16 mei en gedurende de daaropvolgende maanden, waarin ik vanwege gezondheidsproblemen heen en weer reisde tussen Mexico en Nicaragua tot aan de dag van vandaag, waarop ik jullie deze brief schrijf, was ik voortdurend bezig met het overwegen van mijn ontslag.

Op drie verschillende momenten gedurende deze negen maanden dacht ik over het schrijven van deze brief, maar telkens twijfelde ik erover, dacht ik dat door middel van een Nationale Dialoog, van welke aard dan ook, en zelfs met meer deelnemers en bemiddelaars, de regering die onder jullie leiding staat in staat zou zijn de ernstige fouten te corrigeren die gedurende die maanden werden gemaakt. Echter, er kwam een eind aan 2018 en niks van dat alles gebeurde. In tegendeel, het tegenovergestelde gebeurde: de regering verhardde in haar opstelling met als gevolg een bijna totaal internationaal isolement en ik zie eerlijk gezegd geen enkele mogelijkheid dat nu, in 2019, er opnieuw wordt begonnen met een waarachtige en nieuwe nationale dialoog waardoor vrede, gerechtigheid en verbroedering in ons land bereikt zal worden.

Om die reden dien ik mijn onmiddellijke en onherroepelijke ontslag in, met ingang van heden, als magistraat van het Hooggerechtshof van Justitie en doe ik afstand van alle politieke functies, inclusief het lidmaatschap van het FSLN. Dit ontslag staat los van de beslissing die het parlement eventueel neemt over het al dan niet accepteren van mijn ontslag, ook al eindigt mijn periode binnen drie maanden. Ik geef er de voorkeur aan dit nu te doen zodat ik daarmee kan voorkomen dat men op mij het grondwetsartikel zal toepassen, waarin staat dat de door het parlement gekozen overheidsfunctionarissen in hun functie moeten blijven, als er geen andere worden benoemd zelfs als hun periode verstrijkt, iets dat waarschijnlijk in april zal gebeuren.

De waarheid is dat, nog afgezien van het aantal doden dat door mij zeer wordt betreurd vanwege de pijn van hun moeders en hun andere familieleden, een aantal dat ongeveer 325 kan zijn en waarvan de grote meerderheid tot de oppositie behoort en die volgens (de mensenrechten organisaties] CIDH en GIEI soms in omstandigheden stierven die als moord kunnen worden aagemerkt; en zelfs afgezien van de 500 gevangenen die volgens de oppositie politieke gevangenen zijn, een mening waarmee ik het voor een groot deel eens ben, ik altijd heb geloofd dat de nuchterheid en het gezond verstand bij jullie de overhand zouden krijgen en dat jullie over zouden gaan tot politieke onderhandelingen, waardoor vervroegde verkiezingen mogelijk zouden zijn, alsook de inwilliging van sommige andere punten van de oppositie.

Maar in werkelijkheid hebben we precies het tegenovergestelde gezien, een werkelijke staat van terreur, met excessief gebruik van paramilitaire troepen of zelfs gebruik van politie met zware wapens, die  angst in ons land gezaaid hebben. Er is nu geen enkel recht meer dat wordt gerespecteerd, met als onvermijdelijke gevolgen de installatie en consolidering van op zijn minst een dictatuur met het karakter van een absolute monarchie met twee koningen die alle staatsmachten deden verdwijnen, waarbij de rechterlijke macht, waartoe ik behoor, tot iets minimaal werd teruggebracht.

De verantwoordelijkheid voor deze twee Nicaragua’s, die van vóór 18 april met in ieder geval een heel grote economische groei en een samenwerking met de private sector en over het algemeen een rechtsstaat met respect voor de grondwet, en het andere Nicaragua van ná 18 april, waarbij door jullie beslissingen een einde aan dat alles kwam. Dat veroorzaakte bij mij, ondanks dat ik gedurende 43 jaar deelnam aan het FSLN, een enorme frustratie en ik overwoog toen mijn ontslag, terwijl ik in Nicaragua was of in het buitenland. Ik heb dat niet eerder gedaan omdat ik altijd geloofde dat de zaken een ander verloop konden nemen en daarom stuurde ik jullie twee keer documenten over verschillende onderhandelingsalternatieven bij verschillende scenario’s. Met deze voorstellen werd helemaal niets gedaan.

Jullie hebben je opstelling tegenover de katholieke Kerk verhard en wel zodanig dat die in het begin kinderachtig was en later vervuld van haat en verwerping van de bemiddelaarsrol van de kerk, waarbij beschuldigingen werden geuit dat de Kerk de oppositie steunde.

Maar internationale bemiddelaars, zoals in de 80’er jaren met als resultaat [het midden Amerikaanse vredesakkoord van] Esquipulas, werden niet gezocht. Neen, jullie besloten een einde te maken aan de volksprotesten van de jongeren en de barricades, door middel van bloed en vuur met gebruik van buiten proportioneel geweld en het op onverantwoordelijke wijze uitdelen van oorlogstuig aan een grote groep jongeren en aan sommige sandinisten die samen met de politie meededen aan deze onderdrukking.

En zodoende dachten jullie dat het land weer genormaliseerd kon worden; jullie braken met de private sector en daarna begonnen de rechtszaken (voor een groot deel politieke zaken, wat mij betreft) tegen een grote hoeveelheid gevangenen met absurde beschuldigingen vanwege misdaden die nooit werden bedreven. Jullie vervingen bij het nemen van de beslissingen het hele apparaat van de rechterlijke macht, inclusief onze eigen rechters. Die rechters wil ik verdedigen, want ze hadden geen alternatief: of gehoorzamen aan de instructies afkomstig uit El Carmen [de residentie van het presidentiele paar] en van het Openbaar Ministerie of ontslag.

Maar de magistraten, het hof van beroep of, in ons geval, de magistraten van de Strafkamer van het Hooggerechtshof, kunnen de vonnissen terugdraaien. Dat is echter heel moeilijk vanwege de staat van terreur die is ingesteld; misschien dat iemand dat in de toekomst durft te doen, maar ik zal buiten de rechterlijke macht zijn en waarschijnlijk voor een tijdje buiten Nicaragua en ik ben dus niet de aangewezen persoon om iets te eisen van hen. Dus de vonnissen zullen geratificeerd worden en ik hoop dat men niet al te lang gevangen zal zitten (een groot deel is veroordeeld tot 30 jaar).

En nu is de oorlog tegen de media aan de gang, nadat jullie op illegale wijze het recht op protesteren op straat van de mensen hadden afgenomen. Er zijn dode journalisten, gevangen journalisten en vooral een heleboel naar het buitenland gevluchte journalisten. De weinigen die er nog zijn worden verder onderdrukt en zullen uiteindelijk asiel zoeken of in de gevangenis terecht komen.

Laten we het niet over de economie hebben, die is praktisch in elkaar gezakt en voor 2019 verwacht men een totale economische chaos, met als grote waarschijnlijkheid een nieuwe burgeroorlog in Nicaragua, iets wat niemand wil maar die dichterbij lijkt dan ooit tevoren.

Ik wil voor Nicaragua geen burgeroorlog, maar voor mij is het duidelijk dat jullie die kant op gaan  met een leger, dat om de een of andere reden de gewapende groepen niet ontwapend heeft. Dan is het logisch dat de oppositie op zoek zal gaan naar wapens. Het land zal 40 jaar terug worden geworpen en als we daar al niet zijn beland, terugkeren naar de geweldscycli die zo kenmerkend zijn voor onze hele geschiedenis.

Uiteindelijk zal de OAS Nicaragua uitsluiten, omdat Almagro [Juis Almagro de secretaris generaal van de organisatie van Amerikaanse Staten] de 24 benodigde stemmen zal krijgen en de VS zal doorgaan met meer en meer sancties tegen Nicaragua en daarmee het land economisch wurgen.

Ondertussen zal de weg van het geweld meer steun krijgen en jullie graven je steeds meer in en alleen geweld zal jullie kunnen verdrijven. Iedereen heeft heel helder dat het heel moeilijk zal worden om in 2021 [het einde van de huidige ambtstermijn van Ortega] verkiezingen te houden.

Ik heb dit alles al een keer meegemaakt, lang geleden, toen ik streed tegen een dictatuur en ik heb nooit gedacht dat de geschiedenis zich zou herhalen door de schuld van degenen die ook tegen diezelfde dictatuur vochten. Maar ik begrijp nu dat de oplossing in die richting gaat en ik wil vanwege mijn bewustzijn en mijn principes niet aan de kant staan van een regering die geen gelijk heeft en evenmin het recht aan haar kant, noch de steun heeft van de meerderheid van het volk en die alleen de steun heeft van het geweld en alleen daardoor aan kan blijven.

Om die reden, en niet omdat ik een lafaard ben of een verrader, neem ik ontslag. Want als het tijdens die maanden in 2018 om een mislukte staatsgreep of een buitenlandse aanval was gegaan en als ze niet zoveel mensen hadden gedood, dan zou ik aan jullie kant staan en zou ik doorgaan in het Hooggerechtshof en in het Frente. Maar er was geen sprake van een staatsgreep en evenmin was er buitenlandse agressie. Er was wel een irrationeel gebruik van geweld en jullie volharden in het op verkeerde wijze doen van de zaken, met het bewandelen van de weg naar de burgeroorlog. Ik wil daar geen deel van uitmaken en zeker niet aan jullie kant.

Hopelijk gebeurt er een wonder en overdenken jullie nog eens een en ander, hernemen jullie het pad van de Nationale Dialoog en de werkelijke verbroedering in het land. Maar de geschiedenis van Nicaragua heeft ons iets anders geleerd en nu zal de geschiedenis zich herhalen. Als jullie doorgaan met het zaaien van stormen, zullen jullie orkanen oogsten, met een afloop, die vanwege het geweld, onvermijdelijk zal zijn.

Dat God Nicaragua moge redden.

Rafael Solis Cerda

Voormalig magistraat van het Hooggerechtshof

Voormalig lid van het FSLN

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Grenzeloos.