Door Peter Boogaerts

Peter Boogaerts bezorgde ons onderstaand opiniestuk. Peter is actief burger en onafhankelijk van politieke strekking. Hij is bio-ingenieur, postgraduaat milieuwetenschappen en vastgoedkunde.

De burgers willen graag participeren in de stedelijke ontwikkeling, maar gedoogt elk stadsbestuur deze inspraak? In onderstaand stuk legt hij uit hoe het rapport van de fraudecel van AUDIT Vlaanderen door het Mechels stadsbestuur wordt weggemoffeld.

De machtmerrie van de Mechelse hengsten

“Nee meneer, dat gebeurt allemaal boven onze kop.” Als vele mensen zo’n zinnetje horen, gaat het vaak om vastgoedconstructies. Vast goed bedoeld door de heersende burgemeester en zijn schepenen, en best ook door de projectontwikkelaars die bouwvakkers werk verzekeren. Niet anders in Mechelen, dat in haast drie volle appelblauwzeegroene legislaturen de lofzang krijgt van vele Vlamingen: kleurig, veilig, aantrekkelijk, en vooral geografisch goed gesitueerd. Maar dat zeggen velen ook over Singapore, de Oosterse hub en betwiste modelstaat!

Begin deze eeuw worstelde Mechelen nog met enkele kankers. Ook letterlijk, met het project EUROPARKING – stadskanker. Via een erg gecontesteerde beslissing van het college werd het niet toegewezen aan de winnaar van de deskundige jury, maar aan dé bouwpromotor die nu schuin tegenover het stadhuis achter een eclectische façade zijn kunstschatten herbergt.

De Standaard schreef toen een stevig katern Verlokkingen aan de Dijle, de oude stank van bouwfraude (DS 3-4 november 2007). Van het Mechelse bestuur werd enkel een schepen in de boeien geslagen; de ontwikkelaar ging vrijuit.

Vandaag, bijna tien jaar later staat er op de agenda van de gemeenteraadszitting ‘Aktename van het forensisch auditrapport van AUDIT Vlaanderen betreffende het RUP Spreeuwenhoek-Venne’. Het is een rapport dat transparantie van bestuur aan de kaak stelt.

Volgens het ontwerpbesluit voor deze zitting heeft de afdeling forensisch onderzoek van AUDIT Vlaanderen zich een half jaar gebogen over het stedenbouwkundig dossier RUP Spreeuwenhoek. Een belangrijk deel van het oorspronkelijke dossier RUP Spreeuwenhoek (over grootschalige oplichting van de Vlaamse overheid door een grootste residentiële projectontwikkelaar) werd al van bij de start van het onderzoek afgesplitst naar de inspectie voor sociale huisvesting en toegezonden aan het parket.

Een frauderapport over transparantie van bestuur, zeg je dan. Als dat reeds op 3 juli 2017 is toegezonden, dan mag de burger dat toch inkijken? Neen, de burger mag deze avond voor het eerst ‘akte nemen’ van wat het stadsbestuur uit het rapport heeft gedistilleerd wat er in het verleden misschien beter had gekund.

En voor de nieuwsgierigen onder u: de “fouten” worden mooi doorgeschoven naar de studiebureaus. De mensen van de stad ‘hebben de correctheid niet gecontroleerd’. Geloofwaardig als het om tientallen grove inbreuken gaat die door drie internationaal actieve studiebureaus werden gepleegd? De kritiek omvat ook financiële slippers : volgens eigen berekeningen incasseert één studiebureau voor één opdracht 459.000 € meer dan begroot (2,3 maal het oorspronkelijke bedrag dat werd opgegeven in een collegebesluit).

Burgers hadden zich al eerder geroerd. Om die vermoedelijke inbreuken te ontcijferen stelden ze bijna 160 vragen in het kader van openbaarheid van bestuur, een spijtig historisch record voor één dossier (noot : de 30 vragen aan de provincie en diensten Vlaamse overheid werd steeds tijdig en inhoudelijk correct beantwoord). De stad Mechelen wilde slechts karig inzage geven in bestuursdocumenten. Voor enkele versies van de grafische plannen van het RUP stapten ze ruim 1,5 jaar geleden naar de Raad van State, die hen ruim een week geleden volmondig gelijk gaf in zijn arrest. U begrijpt dat ‘de aktename van het frauderapport’ nu snel moet passeren. Saucissoneren, heet dit in de politiek.

Stikken en verdrinken

RUP Spreeuwenhoek is een complex dossier voor 71 hectare langs de Leuvensevaart, halfweg station en Planckendael. De grootste nieuwe woonontwikkeling werd reeds van bij de intrede van de groen-blauwe coalitie beschreven.

In 2005 was er hoop : volgens een besluit van de gemeenteraad zou het RUP een voorbeeld worden voor de duurzaamheid in Vlaanderen, met specifieke aandacht voor de waterhuishouding. Pas 7 jaar later lag er een goedgekeurd plan dat door burgers, overheid en academici als de schandvlek voor Vlaanderen mag worden betiteld. De verplichte watertoets werd niet uitgevoerd.

Het oudste bos van Mechelen, een Ferraris – boscomplex met biologisch zeer waardevolle percelen, zal worden opgedeeld door een 15 meter brede ‘parkachtige toegangsweg’ naar de nieuwe verkaveling, 2 meter verhoogd boven deze eeuwenoude bosbodem. De weg moet leiden naar een villa-verkaveling voor de betere tweeverdieners met percelen tot 8 are voor open bebouwing, op slechts 5 minuten fietsen van het station Mechelen.

De term ‘betonstop’ bestond nog niet in 2012, wel de regel om zuinig om te springen met open ruimte en maximale infiltratie te bevorderen. De waterproblematiek? Het studiebureau heeft onder de leembodem nog een plekje gevonden voor diepsondering van het overtollige hemelwater. En volgens een recent rapport van een studiebureau zou de aanpalende ‘street canyon’ Leuvensesteenweg minder fijn stof bevatten dan de meeste kustgemeenten.

Het lijkt wel of de spreekwoordelijke blauw-groene diesel niet te stoppen is. De GECORO (gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening) verzette zich fel, maar de burgemeester heeft hen toen persoonlijk de mond gesnoerd. Volgens hem mag een GECORO enkel adviezen formuleren als het stadsbestuur er expliciet om vraagt. Waar hebben we zulke kordate taal recent nog gehoord?

Maar de burger is blijven vragen stellen. Voor twee grote dossiers bij Raad voor Vergunningsbetwistingen is er een eindpleidooi gehouden. Het gaat om inbreuken tegen de Europese wetgeving, tegen schriftvervalsing, over verwijzingen naar rapporten die niet bestaan, over vergaderingen die niet hebben plaatsgehad, over procedures die niet werden gevolgd, over een vraag om ontheffing van de planMER die niet werd gesteld aan de MER-cel maar wel werd beantwoord.

Maar waagt u zich in Mechelen als burger zeker niet aan kritiek. De advocaat van de stad, die à propos nog steeds in de milieuraad zetelt op vraag van VOKA, stuurt je prompt een aangetekende brief. Meerdere burgers werden geïntimideerd door de stad met het dreigement dat de vertraging van de werken op hen zal verhaald worden.

Misschien moet onze internationaal gereputeerde burgemeester aan Singapore eens vertellen dat Mechelen binnenkort een grote Westerse hub wordt? Niet meteen in omvang, maar vooral voor de strenge discipline naar zijn burgers toe.

Toch een duurzaam RUP?

Het gebied Spreeuwenhoek is een van de laatste ‘groene vingers’ rond de polis. 30 ha zijn nu vruchtbare akker- en weiland. Door de bezwaren en beroepen werden van de geplande 369 wooneenheden in ruim 5 jaar tijd slechts 4 huizen gerealiseerd. Het kan dus nog keren.

Dat is ook nodig om aan de grote eis van waterbuffering te voorzien en om de grote bouwplannen aan het station wat groene ademruimte te bieden. Maar dit bestuur heeft zich verschanst in zijn blauw-groene burcht. Het lijkt wel een stadstaat waar Vlaanderen best een missionaris in ruige pij naartoe zendt om lezing te geven van de Vlaamse wetten en decreten, de CODEX van de ruimtelijke ordening.

Een nieuwe versie van die CODEX ligt te rijpen. Hopelijk bevat die een stevige portie maatregelen tegen vastgoedfraude. Dan kan de burger in Mechelen eindelijk herademen en mogelijk klinkt het: “Meneer, hier wil ik meebouwen aan mijn stad, mijn wijk en mijn straat”. Het fysieke klimaat biedt uitdagingen voor de stedenbouw, maar ook het mentale klimaat blijkt een niet te onderschatten horde!

Bijlage: ONTWERPBESLUIT GR 24-10-2017_volledig (zie punt 24 voor frauderapport RUP Spreeuwenhoek)