“Ik ben een groot voorstander van collectieve intelligentie (…) er is veel expertise, kennis en talent in ons land”. Ziedaar hoe premier Sophie Wilmès de ‘Groep van Experts belast met de Exit-Strategie’ (GEES) voorstelde, de “levende kracht die de politiek moet begeleiden in de beslissingen die ze neemt” om het stapsgewijs opheffen van de lockdown te organiseren.

Het persbericht van de regering legt er de nadruk op dat “De GEES is samengesteld uit eminente deskundigen in hun respectieve vakdomeinen”, die “moeten rekening houden met de epidemiologische aspecten én met de economische en sociale aspecten en zo analyses en aanbevelingen opstellen voor de regering”.

Mevrouw Wilmès, we moeten je GEES niet!

Als deze groep uitsluitend zou samengesteld zijn geweest uit epidemiologen, microbiologen, infectiologen, virologen en andere medische specialisten, zou er weinig op aan te merken zijn. Het zou absurd zijn dat een regering die geconfronteerd wordt met een epidemie of eender welk probleem waarvan de oplossing noodzakelijkerwijze kennis nodig heeft van natuurlijke wetenschappen, zich niet zou onderwerpen aan aanbevelingen die in alle onafhankelijkheid gegeven worden door de beste specialisten.

Maar de GEES is niet uitsluitend samengesteld uit specialisten in deze disciplines. Naast hen vinden we ook een juriste, een econoom die gespecialiseerd is in innovatie in de gezondheidssector (Mathias Dewatripont, ULB), de gouverneur van de Nationale Bank (Pierre Wunsch), een grote patroon(Johnny Thijs, van Electrabel, enz.) en de secretaris-generaal van de Federatie van de Bicommunautaire Maatschappelijke Diensten (Céline Nieuwenhuys).

Experts in wat, ten dienste van wie?

Het communiqué van de regering preciseert dat ook “met de economische en sociale aspecten moet rekening worden gehouden”. Dat is erg verhelderend over het mechanisme dat voor onze ogen in werking wordt gesteld, en dat er op neerkomt dat wetenschappelijke experts gebruikt worden om een bepaalde politiek te legitimeren en het klassenkarakter van die politiek te versluieren.

Ter herinnering, Pierre Wunsch werktebij Tractebel van 2001 tot 2004 en bij Electrabel van 2004 tot 2008, waarna hij kabinetschef van Didier Reynders was van 2008 à 2011. Hij is dus een sleutelfiguur in het neoliberale beheer van de “financiële crisis” en meer in het algemeen van een belastingbeleid dat volledig tegemoet kwam aan de rijkste burgers van dit land.

Nog ter herinnering, Johnny Thijs, kampioen in het cumuleren van beheersmandaten, is voornamelijk bekend geworden als afgevaardigd beheerder van BPost van 2002 tot 2013, waarna hij voorzitter werd van de raad van bestuur van Electrabel. Vraag aan het personeel van BPost hoe Thijs “rekening hield met de sociale aspecten” en je begrijpt onmiddellijk dat Wunsch en hijzelf het gedroomde neoliberale duo vormen om de pandemie te gebruiken als voorwendsel voor een “shock strategie”.

Het is ook niet professor Dewatripont die een alternatief zal voorstellen: het volstaat de lijst van publicaties van het Instituut i3H dat hij leidt, door te nemen om je daarvan te vergewissen. De professor interesseert zich vooral in de publiek-private samenwerkingen in de biomedische sector, in de manier waarop de combinatie markt – regularisering de performantie en de samenwerking tussen biofarmaceutische bedrijven bevoordeelt en, recenter, in de manier waarop testen op COVID-19-besmetting kunnen toelaten de mensen zo snel mogelijk opnieuw aan het werk te krijgen.

Het is mogelijk dat mevrouw Céline Nieuwenhuys in de GEES voor een meer humane benadering zorgt. Maar de organisatie waarvan zij secretaris-generaal is, is een federatie van patroons in de sector. Vergeten we niet dat “het sociale zijn het bewustzijn bepaalt”, om het met die goede oude Karl Marx te zeggen.

Kortom, het wordt wel erg duidelijk: het doel van de regering van mevrouw Wilmès is van haar plan van uitstap uit de lockdown voor te stellen als een plan gebaseerd op de Wetenschap (met hoofdletter) en niet op politiek. Dus van de prokapitalistische maatregelen die dit plan hoogstwaarschijnlijk zal omvatten als objectief noodzakelijk, en bijgevolg onaanvechtbaar, voor te stellen.

De wetenschappers begaan een dubbele vergissing

Zelfs wanneer ze voluit hun vrijheid om te spreken kunnen behouden, hadden de epidemiologen, virologen en andere specialisten die lid zijn van de GEES nooit mogen aanvaarden deel te nemen aan dit orgaan waarvan de essentiële functie is om de neoliberale politiek proberen voor te stellen als een wetenschappelijke noodzaak. Ze zouden er zo snel mogelijk afstand van moeten nemen. Anders geven ze voeding aan het idee dat wetenschappers steeds ten dienste staan van de macht, wat een van de uitverkoren thema’s is van complotdenkers van allerlei slag.

In deze GEES blijven, betekent van de kant van de wetenschappers ook het klassemisprijzen waarvan de regering blijk geeft, louter al door het voorstellen alsof de werkende mensen, de uitkeringsgerechtigden, de gewone mensen, geen “expertise, kennis en talent” kunnen bijdragen aan de “collectieve intelligentie”, versterken. Buiten het feit dat zulke opvatting schandalig is, gaat ze voorbij aan de noodzakelijke evolutie van de wetenschap in de richting van transdiciplinariteit (transdisciplinariteit mag niet verward worden met interdisciplinariteit. Transdiciplinariteit is de onderzoeksmethode die vertrekt van de vragen opgeworpen door sociale groepen en bewegingen, deze bij het onderzoek betrekt en hen de resultaten van het onderzoek aanbiedt.).

Zo glijden we af naar de Sterke Staat

Ook anderen moeten voor eigen deur vegen. Degenen die klaagden over de communautaire verdeeldheid, de inefficiëntie en de verlamming van de politieke macht in België krijgen wat ze willen: er zijn nog steeds negen ministers bevoegd voor gezondheid, maar er is maar een enkele politiek meer, een rechtse minderheidsregering voert die uit met behulp van volmachten, gesteund op een soort van “Comité de salut public” in de vorm van de “superkern (de vergadering van de regering met de partijvoorzitters, waarvan een aantal zelfs geen parlementslid zijn) en de parlementaire controle is afgeschaft onder voorwendsel van het beheersen van de pandemie.

Niets van dat alles is gestabiliseerd, maar opgelet: het is zo dat we naar een Sterke Staat afglijden. Mevrouw Wilmès maakte trouwens een bijkomende geste in deze richting door op de televisie een boodschap te brengen een President van de Franse Vijfde Republiek waardig, die, laten we er aan herinneren, geboren werd uit een institutionele staatsgreep door Generaal De Gaulle.

Weg met het overleg, leve het protest!

Wat te doen? Sommigen zullen hun beklag doen over het ontbreken van de vakbonden en mutualiteiten, volledig uitgesloten uit de Groep van experts. Wij denken niet dat dit de goede reactie is. De plaats van de organisaties van de werkende klasse is niet in dit organisme dat totaal gekaderd is binnen de volmachten en gestuurd wordt door een neoliberale kapitein waarvan de belangrijkste realisaties in het verleden de Taxshift ten voordele van het patronaat was, een maatregel die een gat in de begroting heeft gegraven van 12 miljard euro (al voor de pandemie!).

Het sociaal overleg is dood. De patroons en de rechterzijde doen zelfs niet meer alsof er nog leven in zit. Zij staan al een stap verder in de aanvallen op de 99%. Laat ons daar akte van nemen. Willen ze een gevecht? Ze zullen het krijgen. Laat ons onze eigen kennis, onze eigen expertise, onze eigen geaccumuleerde ervaringen in de weegschaal werpen. Die van de werkende klasse en van de arbeidersbeweging. Om uit de lockdown te raken, zijn die oneindig meer verfijnd, meer to the point, meer aangewezen, dan die van de heren Wunsch, Thijs en andere dienaren van het kapitaal, die de werkelijkheid enkel kennen van doorheen de lectuur van bedrijfsrekeningen.

Een grote strijd staat ons te wachten. Een strijd die meer dan ooit een sociaal, ecologisch, feministisch en antiracistisch alternatief veronderstelt voor de wetten van het kapitalisme. De vakbonden en de mutualiteiten hebben de middelen, als ze dat willen, om die strijd mee voor te bereiden. Een eerste interessante stap zou kunnen zijn om samen met andere sociale bewegingen haar eigen expertengroep samen te brengen, mensen van het terrein. Een expertengroep die in volle transparantie werkt en communiceert naar de massa van de bevolking via de media en de sociale media.

Weg met het overleg, leve het protest !