Net als voor zijn genialiteit met de bal, zal Diego Maradona herinnerd worden voor zijn bereidheid om te vechten tegen de machtigen en een stem te zijn voor wie niet gehoord werd.

De wereld rouwt om het overlijden van Diego Maradona, de voetbalgod en revolutionair uit Argentinië wiens spel de inspiratie was voor allerlei poëzie en proza. De beste beschrijving van Maradona’s capaciteiten kwam van wijlen Eduardo Galeano, die over Maradona schreef in zijn boek Soccer in Sun and Shadow,

“Niemand kan de duivelse trucjes voorspellen die deze uitvinder van verrassingen zal verzinnen voor de simpele vreugde om de computers te ontregelen, trucjes die hij nooit herhaalt. Hij is niet snel, meer als een stier met korte poten, maar hij draagt de bal aan zijn voet genaaid en hij heeft ogen over zijn hele lichaam. Zijn acrobatiek verlicht het veld… In het frigide voetbal van het einde van de eeuw, dat de nederlaag verafschuwt en alle plezier verbiedt, was die man een van de weinigen die bewees dat fantasie efficiënt kan zijn.”

Dat Maradona op de te jonge leeftijd van 60 jaar aan een hartaanval stierf, lijkt om meerdere redenen voorbestemd. Hij leefde een leven van overdaad en verslaving; van cocaïne en enorme gewichtsschommelingen die ongetwijfeld een mammoetinspanning van zijn hart vroegen. Hij leefde ook een leven van gepassioneerde, opstandige intensiteit, altijd tegenstander van het imperialisme; altijd opkomend voor zelfbeschikking voor Latijns-Amerika en het Zuiden, altijd sprekend voor de kinderen die opgroeien in omstandigheden die vergelijkbaar zijn met de diepe armoede van zijn eigen jeugd in de Villa Fiorito-barrio van Buenos Aires. Hij was de vijfde van acht kinderen, die zonder stromend water of elektriciteit leefden en hij vergat dat nooit. Zijn hart was misschien gewoon te groot voor zijn borstkas.

Maradona nam zijn hele leven lang politieke standpunten in die nooit makkelijk waren. Als katholiek ontmoette hij paus Johannes Paulus II en zei daarna tegen de pers: ‘Ik was in het Vaticaan en ik zag al die gouden plafonds en daarna hoorde ik de paus zeggen dat de kerk zich zorgen maakte over het welzijn van arme kinderen. Verkoop je plafond dan, amigo, doe iets!’

Hij probeerde jarenlang een bond van beroepsvoetballers op te richten en zei in 1995: ‘Het idee van zo’n vereniging kwam bij mij op als een manier om mijn solidariteit te tonen met de vele spelers die de hulp nodig hebben van degenen die bekender zijn… We zijn niet van plan om tegen iemand te vechten, tenzij ze een gevecht willen.

Maradona stond altijd naast de onderdrukten, vooral naast het volk van Palestina. Hij zorgde ervoor dat ze niet werden vergeten en zei in 2018: ‘In mijn hart ben ik Palestijn. Hij was een criticus van het Israëlische geweld tegen Gaza en het gerucht ging zelfs dat hij het Palestijnse nationale team zou coachen tijdens het Aziatisch kampioenschap voetbal in 2015.

Maradona had tatoeages van Fidel Castro en Che Guevara, vergeleek zichzelf met Guevara, en noemde hem zijn held. Maradona waardeerde het Cubaanse medische systeem dat zijn leven redde. Bij zijn aankomst daar was hij verslaafd en had hij gevaarlijk overgewicht, maar hij herstelde en zag eruit alsof hij nog steeds de volgende generatie concurrenten aan kon. Hij steunde de Venezolaanse leider Hugo Chávez, in een tijd waarin Chávez radicale stappen ondernam om het inkomen en het onderwijs te herverdelen onder de armen van het land. Hij was een standvastige tegenstander van het Bush-regime en de Irak-oorlog en sportte in T-shirts met daarop teksten die Bush als oorlogsmisdadiger bestempelde. Hij zei ooit: ‘Ik haat alles wat uit de Verenigde Staten komt. Ik haat het met al mijn kracht. Dat sentiment maakte hem een held voor de miljarden die onder de laars van dit land leven.

Velen zullen zeker schrijven over de dapperheid van Maradona op het veld; zijn legendarische wereldbekerwedstrijden, zijn ‘hand van God’-doelpunt tegen Engeland, zijn vermogen om de lengte van het veld te overbruggen met de bal ‘aan zijn voet genageld’. Anderen zullen stilstaan bij zijn kwellingen, zijn pijn en zijn demonen. Maar laten we even de tijd nemen om het glas te heffen op Diego Maradona, kameraad, vriend en fervent pleitbezorger voor iedereen die probeert te overleven in een wereld die wordt gekenmerkt door wrede ongelijkheden. Velen schrijven vandaag dat Maradona nu in de ‘hand van God’ rust. Ik geloof liever dat hij hard aan het werk is om de engelen te organiseren. Diego Maradona: ¡Presente!

Dave Zirin is de sportredacteur van The Nation en de auteur van Game Over: How Politics Has Turned the Sports World Upside Down.

Nederlandse vertaling; redactie Grenzeloos.