Een belangrijk conflict in de staking van United Auto Workers gaat over de elektrische auto-industrie. De overgrote meerderheid van de fabrieken van elektrische voertuigen (EV) heeft lage lonen en is niet aangesloten bij een vakbond, ondanks dat ze door de overheid worden gesubsidieerd. De vakbond van autowerkers de UAW probeert daar wat aan te doen.

In het jaar sinds president Joe Biden in augustus 2022 de Inflation Reduction Act (IRA) ondertekende, hebben de stimuleringsmaatregelen en belastingvoordelen voor elektrische voertuigen de groei van het aantal batterijfabrieken in de Verenigde Staten versneld. De EV-industrie zal tegen 2031 naar schatting 220 miljard dollar ontvangen en klanten die een voertuig kopen, kunnen een belastingvoordeel van 3.750 tot 7.500 dollar opstrijken. Een steeds groter deel van de batterijcomponenten zal in eigen land worden geproduceerd en geassembleerd. Terwijl China de wereldleider blijft in de productie van batterijen, heeft Noord-Amerika zich ontpopt als de snelst groeiende knooppunt voor EV-batterijen en is daarmee Europa voorbijgestreefd.

De IRA heeft ook extra belastingvoordelen voor de productie toegevoegd aan de Internal Revenue Code. Bedrijven krijgen 10 procent vergoed van de kosten voor de productie van hernieuwbare energie. De sectie geeft een belastingkrediet van 35 dollar voor elke kilowattuur batterijcelproductie en een belastingkrediet van 10 dollar voor modules. Verschillende analisten schatten dat het tienjarige belastingkrediet de fabrikanten van batterijcellen een extra 135-200 miljard dollar kan opleveren.

Tijdens de contractonderhandelingen met de grote drie autofabrikanten, waar veel op het spel staat, heeft de nieuw gekozen voorzitter van de United Auto Workers (UAW), Shawn Fain, kritiek geuit op de pakketten van Biden omdat ze overheidsuitgaven niet koppelen aan bescherming van werknemers. De IRA omvat wel normen voor de geldende lonen en stageprogramma’s voor de bouwsector, maar zwijgt over lonen en arbeidsomstandigheden in de productiesector. ‘De UAW steunt en is klaar voor de overgang naar een schone auto-industrie,’ zei Fain eind augustus in een verklaring. ‘Maar de overgang naar EV moet een rechtvaardige overgang zijn die ervoor zorgt dat autoarbeiders een plaats hebben in de nieuwe economie.’

Kort na de eerste verjaardag van de IRA kondigde de regering Biden een extra 15,5 miljard dollar aan om de autobedrijven te helpen bij de overgang. Het knikje van Biden naar de georganiseerde arbeiders leverde bedrijven met vakbondsleden extra punten op bij hun aanvraag, maar meer ook niet. Hoewel het klein is in vergelijking met de vrijgevigheid in de IRA, versterkt het de tweeledige doelstelling van de regering om de afhankelijkheid van de Chinese productie te verminderen en het aantal hybride of volledig elektrische voertuigen tegen 2030 drastisch te verhogen. Zoals minister van Energie Jennifer Granholm het verwoordde, door het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te koppelen aan het creëren van een batterij-industrie van eigen bodem, wil de regering Biden een ‘wereldmacht op het gebied van productie’ opbouwen.

Autofabrikanten en accufabrikanten investeren van hun kant 100 miljard dollar in de bouw van nieuwe accufabrieken in de Verenigde Staten en Canada. Aangezien de technologie voornamelijk is ontwikkeld door Chinese en Zuid-Koreaanse bedrijven, willen de ‘Detroit Drie’ (de drie grote autofabrikanten General Motors, Stellantis (voorheen Chrysler) en Ford) graag met hen samenwerken. In de meeste gevallen hebben de autofabrikanten nieuwe fabrieken opgezet als joint ventures, waardoor ze hun collectieve arbeidsovereenkomst met de UAW omzeilen.

Fain, verkozen als hervormer, maakt van de eis voor werkzekerheid een centrale prioriteit in de onderhandelingen. Nu het contract afloopt, hebben de Detroit Three hun aanbod verhoogd, maar ze lijken vastbesloten om een ’tijdelijke’ of ‘aanvullende’ laag van het personeel met lagere lonen en weinig voordelen te behouden.

De vakbond zou beginnen met het staken in slechts een paar fabrieken van de drie bedrijven. Alle anderen melden zich voor het werk, gaan door met stakingsvoorbereidingen en staan klaar om te staken als dat nodig is.

De batterijarbeiders opnemen in de ‘raamovereenkomst’ zou een gigantische overwinning zijn nu de productie van EV’s toeneemt, maar dat is niet aan de orde. De toekomst van de arbeiders in de bloeiende, zwaar gesubsidieerde EV-sector van de Verenigde Staten is echter impliciet aanwezig. Als het contract concessies terugdraait, zullen batterijarbeiders massaal lid van de UAW worden.

De eerste fabrieken die opengaan

De meest gebruikte batterijcel is de lithium-ion. Die is kostenefficiënt en gemakkelijk op te slaan en wordt gemaakt van lithium, nikkel, kobalt en aluminiumoxide. Naast lithiumafzettingen in Bolivia, Chili en Argentinië bevatten een half dozijn staten in de VS, waaronder Nevada, Californië, Utah en North Carolina lithium.

Hoewel batterijcellen 25 tot 30 procent van de totale waarde van alle EV-onderdelen uitmaken en het belangrijkste onderdeel zijn in de toeleveringsketen, wordt het werk slecht betaald. Werknemers verdienen gemiddeld 17 tot 21 dollar per uur, hebben weinig voordelen en worden geconfronteerd met gevaarlijke werkomstandigheden. Overheidssubsidies, -leningen en -belastingkredieten bevatten geen bepaling over het loon voor arbeiders die het product maken.

Bij de relatief nieuwe methode om batterijcellen voor EV’s te bouwen, bestaat een cel uit het samenvoegen van drie elementen: een positieve kathode, een negatieve anode en een elektrode ‒ een vloeibare oplossing ‒ die ertussenin zit. Routinematige blootstelling aan de chemicaliën die voor elk onderdeel worden gebruikt, kan irritatie van de luchtwegen, de huid of de ogen veroorzaken en misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid en diarree. Acute blootstelling kan iemands nieren of voortplantingssysteem beschadigen (inclusief schade aan de foetus) en kan leiden tot kiemcelmutaties of kanker.

Om de blootstelling van werknemers tot een minimum te beperken, moeten veiligheidsprotocollen worden opgesteld, nauwgezet worden opgevolgd en worden bijgewerkt. Die protocollen omvatten het monitoren van de luchtkwaliteit, het weren van bepaalde chemicaliën uit de buurt van warmte, het beperken van contact met bepaalde chemicaliën en het verstrekken van volledige en transparante informatie over mogelijke problemen en het vinden van alternatieven.

Nadat de cellen in zakjes zijn geplaatst, worden ze in een andere fabriek geassembleerd tot een dicht netwerk van batterijcellen.

De feiten rond de productie van batterijcellen

Van de Amerikaanse batterijfabrieken die in bedrijf zijn, is de Gigafactory van Tesla in Nevada, waar geen vakbond actief is, de oudste. Sinds de opening (2017) heeft het bedrijf te maken gehad met beschuldigingen van lage lonen, rassendiscriminatie, overtredingen van de arbeidswetgeving en gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Ondanks die geschiedenis verwachten de investeerders van Tesla dit jaar een miljard dollar aan belastingvoordelen binnen te harken.

Ultium Cells in Lordstown, Ohio, de joint venture van GM en LG Energy Solution, kwam in de zomer van 2022 van de grond. Het bedrijf schatte de kosten voor het in bedrijf nemen van de faciliteit op 2,3 miljard dollar en voorzag een personeelsbestand van zeventienhonderd mensen. Het startsalaris bedroeg 16,50 dollar per uur en zou na zeven jaar op 20 dollar uitkomen. De financieel directeur van GM, Paul Jacobson, verwacht dit jaar 300 miljard dollar aan belastingvoordelen te innen.

Naast de lage lonen heeft het bedrijf ook te kampen met ernstige veiligheidsproblemen. Het laatste incident, op 23 augustus, was een lekkage van n-Methylpyrrolidone (NMP). Het Environmental Protection Agency definieert NMP als ‘een onredelijk risico’ voor de menselijke gezondheid in bijna elke fase van commercieel of consumentengebruik. Andere verontrustende zaken zijn de onregelmatige controle van de luchtkwaliteit, het niet voorzien in douches en het ontbreken van uitgangen.

Als gevolg hiervan ondernamen nieuwe werknemers actie. Veel van hen namen ontslag, terwijl anderen kaarten ondertekenden om de UAW hun vakbond te laten worden. Toen het bedrijf weigerde de vakbond te erkennen door middel van ‘card check’, vroegen de arbeiders verkiezingen aan bij de National Labor Relations Board. De verkiezingen, die in december 2022 twee dagen duurden, werden met 710 tegen 16 stemmen gewonnen door de UAW.

Vorige maand bekrachtigden de arbeiders een tussentijds contract (895-16) dat het aanvangssalaris verhoogde tot 20 dollar. Op basis van de gewerkte uren zal dit resulteren in een achterstallig loon van 3.000-7.000 dollar. Er wordt nog onderhandeld over de arbeidsomstandigheden, waaronder gezondheid en veiligheid, maar de UAW eist de veiligheidsmaatregelen die zo centraal staan in de nationale overeenkomst van de UAW. Een UAW-rapport, ‘High Risk and Low Pay‘, documenteerde gevallen van werknemers die ziek werden door chemicaliën. Het rapport schetst sterke en afdwingbare protocollen in de nationale overeenkomst van de UAW, waaronder het recht van werknemers om te stoppen met het werk in onveilige omstandigheden.

Maar zonder vakbond ‒ de situatie waarin de overgrote meerderheid van de arbeiders in de EV zich bevindt ‒ worden veiligheidskwesties alleen behandeld door de ondergefinancierde Occupational Safety and Health Administration (OSHA). Het UAW-rapport concludeert:

“Er zullen in de nabije toekomst tienduizenden arbeiders in batterijfabrieken zijn. Door nu de beste praktijken in deze fabrieken in te voeren, leggen we de lat hoog voor de hele industrie. Werknemers in de hele toeleveringsketen, van mijnbouw en mineraalverwerking tot de uiteindelijke assemblage van EV’s, zullen te maken krijgen met veel gevaren die vergelijkbaar zijn met de gevaren waarmee werknemers van Ultium in Lordstown worden geconfronteerd. Het opvoeren van de productie van elektrische voertuigen om de gevolgen voor het klimaat te verminderen, mag niet leiden tot het verspreiden van gevaarlijke productiepraktijken over het hele land. Alle werknemers van EV verdienen een goede bescherming en een stem in het veiliger maken van hun werk.”

De bouwwoede

Voorlopig gaat de bouwwoede door in fabrieken waar geen vakbonden zijn.

Ultium Cells LLC bouwt twee andere batterijfabrieken, in Spring Hill, Tennessee, en Lansing, Michigan, elk voor een bedrag van 2,6 miljard dollar. Beide fabrieken bieden werk aan zeventienhonderd werknemers en produceren celpakketten in zakformaat. GM heeft een vierde joint venture aangekondigd, dit keer met Samsung SDI uit Zuid-Korea, die zowel prismatische als cilindrische celpakketten gaat maken.

Ford heeft op zijn beurt een joint venture (JV) opgezet met het Zuid-Koreaanse SK On. BlueOval SK bouwt twee fabrieken in Kentucky voor een bedrag van 5,8 miljard dollar en neemt vijfduizend werknemers aan. Een derde fabriek komt in BlueOval City, naast de plek waar Ford elektrische vrachtwagens assembleert. Die faciliteit zal naar verwachting vijfentwintighonderd werknemers hebben met een totale investering van 5,6 miljard dollar voor het hele complex. Ten slotte herconfigureert Ford voor een bedrag van 1,34 miljard dollar zijn assemblagefabriek in Oakville, Canada, om er batterijcellen uit een fabriek in Kentucky in te verpakken.

De drie fabrieken in de VS kregen een lening van 9,2 miljard dollar van het ministerie van Energie (de grootste lening die tot nu toe door een federaal agentschap is goedgekeurd) voor de productie van batterijen. De overeenkomst voorziet in superieure terugbetalingsvoorwaarden, waaronder kwijtschelding van schulden als het project niet slaagt. Maar er zijn geen voorzieningen voor werknemers.

De situatie is iets beter in Marshall, Michigan, waar Ford van plan is een lithiumijzerfosfaatfabriek te bouwen ter waarde van 3,5 miljard dollar, met vijfentwintighonderd werknemers, in samenwerking met de Chinese batterijfabrikant CATL. Het bedrijf Ford heeft niet ingestemd met vakbondsvertegenwoordiging, maar heeft wel gezegd dat het de vakbond zal erkennen door middel van een kaartcontroleprocedure. Naast de federale subsidies en kredieten heeft de staat Michigan 36 miljoen dollar beschikbaar gesteld om de locatie bouwrijp te maken, 300 miljoen dollar om het land te verwerven en bomen te kappen, nog eens 330 miljoen dollar om wegen en andere noodzakelijke infrastructuur te ontwikkelen, een subsidie van 210 miljoen dollar en een belastingaftrek voor vijftien jaar met een geschatte waarde van 772 miljoen dollar. Andere staten geven ook geld voor de EV-fabrieken in hun gebied.

Niet-vakbondsbedrijven doen ook mee aan de explosieve groei van EV-fabrieken. Tesla is van plan uit te breiden met een lithiumraffinaderij in Texas en batterijcellen, -pakketten en -modules te produceren in Californië en Texas. Andere bedrijven die investeren in accufabrieken zijn BMW (South Carolina), Honda (Ohio), Hyundai (Georgia), Mercedes-Benz (Alabama), Toyota (North Carolina), Volkswagen (Ontario, Canada) en Volvo (South Carolina).

Verschillende accufabrikanten bouwen ook nieuwe faciliteiten. Hiertoe behoren het Japanse bedrijf AESC (Tennessee, Kentucky en Zuid-Carolina), het Chinese Gotion (Michigan), het Zuid-Koreaanse LG Energy Solution (Arizona en Michigan), het startende bedrijf Our Next Energy (Michigan), het Japanse Panasonic (Kansas), het Zuid-Koreaanse SK Battery America (Georgia) en Redwood Materials, een recyclingbedrijf (Nevada en Zuid-Carolina).

‘Geen concessies’

Vorige UAW-functionarissen hebben de komende herstructurering van de auto-industrie niet aangepakt, dus de vakbond is jaren te laat met het ontwikkelen van een strijdbaar antwoord. Voorzitter Fain merkt op dat er de afgelopen twintig jaar vijfenzestig autofabrieken zijn gesloten en dat er verschillende onderdelenfabrieken zijn verkocht. Ondertussen hebben de Detroit Three alleen al in het laatste decennium een kwart biljoen dollar winst gemaakt. De beloningspakketten van de CEO’s zijn geëxplodeerd terwijl de lonen van de autowerkers en de pensioenen van de gepensioneerden stagneerden.

De vakbond houdt vol dat het niet uitmaakt of iemand in een onderdelenfabriek, een assemblagefabriek of een nieuwe accufabriek werkt ‒ het recht op een goedbetaalde baan, veilige arbeidsomstandigheden en een leven buiten het werk is essentieel. Stallantis van zijn kant staat erop divisies in stand te houden ‒ zoals Mopar ‒ waar werknemers ondermaats betaald worden. GM heeft diezelfde eis voor mensen die voor haar dochterondernemingen werken, zoals GM Components Holdings (GMCH) en GM Customer Care and After Sales (CCA).

De gretigheid van het nieuwe leiderschap om de leden te mobiliseren voor een ‘No Concessions’ contract heeft geleid tot het organiseren voor een mogelijke staking. Ze hebben verschillende methodes overgenomen die ontwikkeld werden door Teamsters for a Democratic Union: trainingen om collega’s samen te brengen om de contracteisen te bespreken, het dragen van rode vakbondstruien op woensdag, oefenen met picketlines en waar mogelijk stakingsvoorbereidingscomités in de lokale afdelingen.

Onlangs organiseerde de UAW een Zoom-training over praten met de media. Dat staat in schril contrast met het ‘geen commentaar’ van het vorige leiderschap tegenover journalisten tijdens de onderhandelingen. Dit, plus de wekelijkse updates van Fain via Zoom en zijn optredens op bijeenkomsten, heeft de leden op de hoogte gehouden van de onderhandelingen. In de lokale afdelingen waar de Administration Caucus (die de vakbond decennialang heeft geleid) de leden vertelt dat een dergelijke stakingsvoorbereiding en strijdbaarheid schadelijk is, hebben de leden middelen om zich om deze versperring heen te organiseren. Maar veel lokale leiders, die het enthousiasme van de leden zien, hebben zich bij de campagne aangesloten. De energie werkt aanstekelijk.

Het oude leiderschap slaagde er niet in om de bezuinigingen terug te draaien en bleek niet in staat om ook maar in één buitenlandse auto-’transplantatie’ de vakbond te organiseren. De groei van het aantal EV-fabrieken in joint ventures heeft de taak nog ingewikkelder gemaakt. De nieuwe strategie van de UAW bestaat erin om een ‘No Concessions’-contract te krijgen met het oog op het organiseren van fabrieken die niet bij een vakbond zijn aangesloten. De vakbond heeft haar leden opgeroepen om zich te spiegelen aan de ‘sit-down’ stakers uit de jaren ’30 en om midden op de dag een ‘Stand Up Strike’ te houden.

Alleen een dergelijke strijdbare vakbond met innovatieve tactieken en een toewijding om bergen te verzetten zal in staat zijn om werknemers van EV-batterijen te inspireren.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Jacobin. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.