Het protest dat in augustus 2020 vanuit Punjab begon en zich over heel India verspreidde, bereikte een hoogtepunt op 26 november 2020 toen de mars van boeren naar Delhi gepaard ging met een 24-uursstaking van 250 miljoen mensen. De protestbeweging gaat door, boeren bestormden op 26 januari het Rode Fort in Delhi. Antoine Larrache sprak met Sushovan Dhar van Radical Socialist India over de achtergrond van de protesten.

Antoine Larrache: Kun je ons iets vertellen over de mobilisaties van boeren in India?

Sushovan Dhar: Sinds de fascistische BJP-partij in 2014 de verkiezingen won, is dit de grootste mobilisatie in India. Het overtreft alle andere in omvang en in politieke impact. Tienduizenden boeren hebben de Indiase hoofdstad New Delhi omsingeld en ze zijn van plan om daar weken of zelfs maanden te bivakkeren tot de anti-boerenwetten worden ingetrokken.

De boeren eisen van de regering de intrekking van drie wetten: De Agricultural Trade Promotion and Facilitation Act, de Price Guarantee Agreement and Agricultural Services Act, en de Essential Products Act. De wet op de essentiële producten – 14 basisproducten zoals rijst, tarwe en suiker – die met prijscontrole door de overheid moeten worden verdeeld, is gewijzigd.

De regering koopt de producten van de boeren tegen een gegarandeerde prijs. Deze minimumsteunprijs moet de boeren helpen hun producten te verkopen tegen een door de regering vastgestelde prijs.

Demonstranten verzetten zich tegen de ontmanteling van deze maatregel, vooral in het noorden, Punjab en Haryana, omdat de wet in de meeste regio’s de facto is ontmanteld, maar in deze regio’s is gehandhaafd omdat die gebieden het proefgebied zijn van de door de Wereldbank gewenste ‘groene revolutie’, ter verhoging van de landbouwproductie.

Ook de ontmanteling van de mandi (traditionele plattelandsmarkt, waar producten worden gekocht en verkocht) is in het geding.

Maar er is een bredere crisis in de landbouwsector sinds het begin van de jaren negentig ten gevolge van het neoliberale beleid en de neoliberale economie. Een treffend cijfer illustreert dit: er zouden volgens onofficiële cijfers in de afgelopen 25 jaar 400.000 zelfmoorden onder boeren zijn gepleegd vanwege de zware schuldenlast van de boeren. Deze schuldenlast duurt nu al dertig jaar. De verschillende subsidies – voor bestrijdingsmiddelen, kunstmest, irrigatiewater, elektriciteit – zijn afgeschaft.

Traditioneel kwamen de boeren in de problemen wanneer de productie laag was, maar tegenwoordig is dat ook het geval als de productie hoog is, omdat de markt en het grootkapitaal de prijzen omlaag brengen. In de streek rond Calcutta worden op grote schaal aardappelen geteeld. De laatste weken zijn er aanwijzingen dat er een overvloedige oogst zal zijn, zodat de boeren bang zijn dat de prijzen enorm zullen dalen.

Door de regering opgerichte comités hadden zich uitgesproken voor een gegarandeerde minimumsteunprijs, die overeenkomt met de productiekosten plus 50 %. Maar in plaats van deze aanbevelingen uit te voeren, heeft de regering de minimumsteunprijs afgeschaft. Dit zijn de redenen voor de mobilisatie van boeren, in Delhi en in het hele land. De wetsvoorstellen voor de landbouw en de nieuwe arbeidswetten zijn pogingen om een programma uit te voeren dat brede steun geniet binnen de grote bourgeoisie. Het is het antwoord van rechts op de landbouwcrisis.

Hoe organiseren de boeren zich?

Vier jaar geleden was er een coördinerend comité van boeren, waarbij tweehonderd boerenorganisaties betrokken waren. Het All India Kisan Sangharsh Coordination Committee organiseerde in 2018 grote demonstraties in Delhi, Mumbai en in heel India. Nu is het dit coördinerend comité dat de meeste acties organiseert, maar er zijn ook veel spontane mobilisaties, met de steun van het maatschappelijk middenveld en de middenklasse, vooral in Punjab.

Zij hebben een indrukwekkende coalitie van kleine en grote boeren bijeengebracht, en zelfs enkele landarbeidersorganisaties. Zij zijn ook zeer succesvol geweest in het verspreiden van de beweging over het hele land.

Wat is de politieke betekenis van deze mobilisaties?

Het is een uitdaging. Er waren mobilisaties over burgerschap, discriminerende wetten, die het anti-Modi-kamp, links en moslims verenigden, maar ook de rechtse en extreemrechtse steun voor de regering werd gehomogeniseerd. De huidige mobilisatie van boeren is een uitdaging voor de BJP. In feite keren mensen die op de partij hebben gestemd zich er nu van af. Er zijn momenteel arbeidersmobilisaties, maar die zijn te zwak en te verdeeld om het tegen de regering op te nemen. De boerenbeweging kan vertrouwen geven en mobilisaties van arbeiders en vooral vrouwen, aanmoedigen.

De beweging is niet revolutionair, maar heeft een antikapitalistische dimensie, tegen grote agro-industriële bedrijven, contractlandbouw, de controle van grote bedrijven over land; bedrijven als Pepsi, die individuele contracten met boeren hebben en de markt beheersen.

Het is hoopvol dat de neoliberale agenda nog steeds wordt aangevochten vanuit de basis. De kracht en de zwakte van de beweging en haar kansen op succes hangen af van de onwrikbare vastberadenheid van de boeren in Punjab, die vaak geleid worden door verschillende organisaties die zichzelf, politiek gesproken, beschouwen als de meest linkse van de bestaande politieke partijen.

Welke perspectieven stellen radicale socialisten en activisten van de Vierde Internationale voor?

Dit is geen mobilisatie voor de staatsmacht, zoals de maoïsten beweren, maar het is ook geen beweging van rijke boeren zoals anderen beweren. Het is een beweging waar de meerderheid vecht voor haar onmiddellijke en langdurige overleving en voor links is het noodzakelijk om het initiatief te nemen, om een strijd op te bouwen tegen het neoliberalisme en extreemrechts in India.

Wij moeten ons richten op het uitdiepen en versterken van het voorbeeld van echte democratie dat de boerenprotesten hebben laten zien. Meer nog dan de onderwerping van de staat door de BJP, is de huidige zwakte van de reactie van de arbeidersklasse op de boerenbeweging het meest verontrustende teken aan het firmament.

Wat deze protesten onderscheidt van andere protesten tegen het Modi-regime is de sterke betrokkenheid van linkse krachten. Veel van deze krachten kunnen worden gekarakteriseerd als niet-parlementair links. Hoewel dit mogelijkheden opent die er bij vorige protesten niet waren, beperkt het ideologische sektarisme van deze krachten ook het potentieel van de huidige onrust.

Helaas is institutioneel links zwak en radicaal links zeer sektarisch. Deze beweging is een gelegenheid om het verzet van de boeren tegen de gevestigde orde te versterken. Het verzet zal een aantal maanden duren; wij moeten de mobilisatie opbouwen, om tegenvuur te organiseren tegenover de verschuiving naar rechts in de maatschappij en naar uiterst rechts aan de macht. Deze mobilisatie geeft ons de gelegenheid om na te denken en vooruit te komen in de opbouw van een echt links, een radicaal links, een nieuw links.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Fourth International. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.