Éric Toussaint, woordvoerder van het internationale netwerk van het Comité voor de afschaffing van onrechtmatige schulden (CADTM), legt uit dat internationale particuliere beleggingsfondsen al hebben geprofiteerd van een probleem dat niet bij speculatie zal blijven: de stijgende prijzen van voedselgrondstoffen en de tekorten in de wereld als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

In een interview aan La Jornada, het belangrijkste linkse dagblad in Mexico, beweert hij dat de stijging van de internationale graanprijzen aanvankelijk “louter speculatie was, aangezien de productie en de aanvoer door Oekraïne en Rusland niet van de ene dag op de andere zijn gestopt”; de voorraden raken niet van de ene dag op de andere op, maar de prijzen op de termijnmarkten (futures) zijn onmiddellijk gestegen.

In februari en maart 2022 was de stijging van de internationale graanprijzen het gevolg van speculatie, aangezien de productie en aanvoer door Oekraïne en Rusland niet van de ene op de andere dag stopten. “De graanproductie is seizoensgebonden, de oogsten waren niet vernietigd, het was louter speculatie, maar nu, na maanden van oorlog en sancties, zal er een echt aanvoerprobleem ontstaan voor landen die afhankelijk zijn van Rusland en Oekraïne”, en voor economieën die geen landbouwgrondstoffen exporteren bestaat het risico dat zij hun schulden niet kunnen afbetalen, voegt hij eraan toe.

Volgens de gegevens van Bloomberg zijn de netto speculatieve posities in maïs op de Amerikaanse termijnmarkt in november vorig jaar beginnen te stijgen. Alleen al in de afgelopen maand is de prijs van maïs op de Chicago Board of Trade, nu de CME Group, met 8,61% gestegen, die van tarwe met 4,87% en die van sojabonen met 4,12%.

Toussaint legt uit dat een deel van de stijging van de wereldvoedselprijzen is veroorzaakt door beleggers die voorraden voedingsmiddelen kopen en deze enkele weken of maanden opslaan, ze niet op de markt brengen en ze pas verkopen wanneer hogere prijzen een kans op winst bieden.

“Sommigen hebben al gewonnen” bij de stijging van de voedselprijzen, maar dit betekent niet dat voedseltekorten en de stijging van de kosten van levensmiddelen voor huishoudens met lage inkomens louter speculaties zijn, “ze zijn heel reëel”, aldus de CADTM-woordvoerder.

Het neoliberale model heeft sommige landen in het Zuiden en tropische landen ertoe aangezet geen graan meer te produceren, maar zich te specialiseren in de productie van tropische exportgoederen

Landen die grondstoffen zoals olie, gas, mineralen, granen of andere landbouwproducten produceren, verkeren in een betere positie om de economische recessie het hoofd te bieden en het risico op wanbetaling te vermijden. Zo verkeert Venezuela, dat gedeeltelijk in gebreke bleef bij de betaling van zijn schulden, nu in een betere positie dan drie jaar geleden dankzij de olieprijs”.

In Argentinië daarentegen – een land dat niet alleen gebonden is aan de financiële beperkingen die door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) worden opgelegd, maar ook niet veel heeft om op terug te vallen – “kan de situatie moeilijker worden”; Toussaint legt uit dat pas in de eerste weken van maart de eerste golf van speculatie op de meelprijs kon worden waargenomen.

Afgezien van de oorlog in Oekraïne, die de stijging van de graanprijzen heeft veroorzaakt, onderstreepte de woordvoerder dat het probleem het “neoliberale model is dat ertoe leidt dat landen hard worden getroffen door de stijging van de voedselprijzen”, omdat het de versnippering en specialisatie van de productie bevordert.

“Het neoliberale model heeft sommige landen van het Zuiden en tropische landen ertoe aangezet geen graan meer te produceren, zich te specialiseren in de productie van tropische exportgoederen en zogenaamd goedkoop graan in te voeren uit Noord-Amerika, Rusland of Oekraïne.”

Nederlandse vertaling: globalinfo.nl.