De campagne van de barista’s van Starbucks in de VS om een vakbond te vormen, wint aan kracht. In de afgelopen zes maanden hebben werknemers in 150 vestigingen van het bedrijf bij de National Labor Relations Board (NLRB) vakbondsverkiezingen aangevraagd en overwinningen behaald in New York, Arizona en de staat Washington.

‘We willen in de hele horeca  een voet tussen de deur krijgen,’ zei Sarah Pappin, een Starbucks-werkneemster in Seattle.

David tegen Goliath?

Vanuit het perspectief van de individuele werknemer, wat een jonge vrouw kan zijn die parttime werkt en $12 per uur verdient (66 procent van de Starbucks-werknemers zijn vrouwen), is dit een gevecht van David tegen Goliath. De 349.000 werknemers van het bedrijf proberen zich per vestiging te organiseren en er zijn meer dan 9.000 vestigingen in eigendom van het bedrijf en 15.000 winkels in totaal (inclusief franchises) in de VS. Een doorsnee Starbucks vestiging heeft 20 werknemers die voltijds of deeltijds werken voor lonen tussen $9 en $14 per uur. Onder druk van de vakbondscampagne zegt Starbucks dat het zijn werknemers tegen deze zomer 17 dollar per uur gaat betalen.

Kijken we naar de zakelijke kant dan zien we dat Kevin Johnson, de CEO van Starbucks, die onlangs ontslag nam, meer dan 20 miljoen dollar per jaar verdiende. Vorig jaar had het bedrijf een omzet van 29 miljard dollar en een winst van 4,2 miljard dollar. Het bedrijf heeft dus al het geld van de wereld om de vakbond te bestrijden en het doet dat met teams van publicisten, advocaten en spionnen.

Wat leidde tot deze campagne voor de oprichting van een vakbond? Covid speelde een grote rol. Werknemers van Starbucks zijn eerstelijnswerkers die elke dag met het publiek te maken hebben. Tijdens de pandemie werden sommige Starbucks vestigingen gedwongen te sluiten, werden de roosters van de werknemers gewijzigd om zieke collega’s te vervangen en gingen de omstandigheden in sommige winkels aanzienlijk achteruit. Door de pandemie vragen Starbucks-werknemers zich, net als veel anderen, af: ‘Waar werken we eigenlijk voor? Moeten we niet beter behandeld worden, meer betaald krijgen, meer te zeggen hebben op onze werkplek?

Het is belangrijk om een vakbond te vormen

Werknemers konden niet verwachten dat het bedrijf voor hen zou zorgen. Zoals Sydney Durkin, een Starbucks-werkneemster in Seattle, zegt: ‘Het is een groot bedrijf en bedrijven verdienen geld aan het verschil tussen hun winst en de arbeidskosten. Er is dus geen reden voor hen om het beste met ons voor te hebben en daarom is het volgens mij zo belangrijk om een vakbond op te richten.’ Zijn collega’s waren het daarmee eens en ze stemden met 9-0 voor de vakbond.

Hoe pakken arbeiders het monster aan? De werknemers van Starbucks hebben een bond opgericht onder de naam Workers United, die is aangesloten bij een van de grootste vakbonden in de VS, de Internationale Vakbond van Werknemers in de Dienstensector (SEIU). Veel van de werknemers zijn jong – de gemiddelde leeftijd van Starbucks-werknemers is 24 jaar – en sociale netwerken (vakbondswebsites, e-mail, Facebook, Twitter, Instagram en Tik-tok) spelen een belangrijke rol in hun communicatie. Maar zoals bij elke vakbondsorganisatie is het van essentieel belang dat er persoonlijke gesprekken met werknemers worden gevoerd om hen te overtuigen van de noodzaak van een vakbond en van de noodzaak om bij de organisatie betrokken te raken.

In sommige regio’s helpen socialisten Starbucks arbeiders. Bernie Sanders heeft zijn steun betuigd aan de campagne. In Seattle heeft Kshama Sawant, een gemeenteraadslid en lid van Socialist Alternative, hun zaak gesteund. De Democratic Socialists of America (DSA) zijn ook in verschillende staten betrokken.

​​​​​​​Een historisch moment voor Starbucks werknemers

Volgens de arbeidswetgeving van de VS kan, zodra ten minste 30% van de werknemers blijk geeft van belangstelling voor de oprichting van een vakbond, een verkiezing worden aangevraagd, hoewel de vakbond gewoonlijk de toezegging van een meerderheid of tweederde van de werknemers zal willen hebben. Zodra werknemers een aanvraag indienen, begint het bedrijf represailles te nemen, intimideert het sommige werknemers en biedt het anderen geschenken aan. Werknemers hebben Starbucks ervan beschuldigd de arbeidswetgeving te overtreden. Een dergelijk  proces kan maanden duren.

‘Het is een moeizaam juridisch proces,’ zegt Colin Cochran, een werknemer in een van de vestigingen in Buffalo. ‘Het zou niet zo moeilijk moeten zijn… maar uiteindelijk winnen de winnaars. ‘Dit is opnieuw een historisch moment voor Starbucks-werknemers en dienstverlenend personeel in het hele land,’ zegt Michelle Hejduk, die bij een Starbucks in Arizona werkt. ‘Deze beweging begon in Buffalo en nu hebben we het over het hele land verspreid.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op l’Anticapitaliste. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.