Ook deze week bieden we op onze website een forum aan activisten en sociale bewegingen om hun visie op de nieuwe regering en het regeerakkoord te geven. We nodigen je graag uit je mee in het debat te gooien. Dat kan door met lezersbrieven te reageren op de stukken, maar ook langere bijdragen zijn zeker welkom. Deze mogen bezorgd worden via info@sap-rood.org.

Vandaag publiceren we het opiniestuk van het ACV Brussel en het Comité van werkende migranten / Domestic Workers League van ACV Brussel (een verbond van werkneemsters die huishoudelijk werk doen) over het asiel- en migratiebeleid.

Plannen nieuwe regering rond asiel en migratie vergen kritische blik

De onderhandelingen van zeven partijen over een nieuwe regering zijn eindelijk rond. België heeft een nieuwe federale regering. Wij juichen dit toe, maar we moeten ook uiterst waakzaam blijven tegenover wat deze regering een “vastberaden terugkeerbeleid” noemt en tegenover het omgaan met “nieuwe plaatsen” in gesloten centra.

Wij herinneren eraan dat het terugkeerbeleid en de detentie in gesloten centra zeer duur zijn voor de staat, terwijl onze sociale zekerheid met een gebrek aan centen wordt geconfronteerd. De kosten voor de terugkeer van één persoon zijn gestegen van 12.457 euro in 2014 naar 14.267 euro in 2018. Voor 2017 was er sprake van een stijging met 35 procent (of 85 miljoen euro), het “enige budget dat niet door de crisis wordt getroffen”, volgens Myria. De dagelijkse kosten voor het vasthouden van een persoon in een gesloten centrum nemen voortdurend toe en bedragen dit jaar al 202 euro.

Wij zijn verheugd over de theoretische bereidheid van de regering om de strijd tegen sociale dumping aan te binden, te meer daar zij zegt hier “een prioriteit” van te willen maken. Maar we begrijpen niet waarom er niets wordt gezegd over het feit dat de Europese sanctierichtlijn nog altijd niet is omgezet in het Belgische recht. Die maatregel is nochtans noodzakelijk om werknemers, die misbruiken bij een werkgever meemaken, in staat te stellen om een klacht in te dienen en zo sociale dumping aan te pakken.

Momenteel is het voor juristen en advocaten heel moeilijk om een zaak bij de arbeidsrechtbank aanhangig te maken omdat uitgebuite werknemers geen klacht indienen uit angst voor de gevolgen (detentie, verlies van hun woning). Wij eisen dan ook dat artikel 13, lid 4, van deze richtlijn wordt omgezet in de Belgische wetgeving, waardoor ontvankelijke klachten bij het arbeidsauditoraat kunnen resulteren in een verblijfsvergunning zolang de procedure loopt.

Hoe verenig je al die ambities?

De nieuwe regering zegt voorstander te zijn van een “humaan en vastberaden” terugkeerbeleid. Maar hoe is dat te verenigen met het streven naar een “rechtvaardig migratiebeleid” met als enige doel het inkrimpen van de migratiestromen? Hoe kan je die doelstellingen met elkaar verenigen als er een onderscheid moet worden gemaakt tussen migranten, meer bepaald tussen mensen die een kans verdienen en mensen die die kans niet waard zijn? In een apart hoofdstuk spreekt de regering over het lot van mensen “in een illegale situatie”. Deze omschrijving, die zelfs de Europese Unie niet durft te gebruiken en die verwijst naar mensen in een “onregelmatige situatie”, stemt ons ongerust. Voor ons is geen mens illegaal.

Het verheugt ons dat de strijd tegen de mensenhandel de hoogste politieke prioriteit krijgt. Maar het verbaast ons dat er wordt gesproken over de financiering van bestaande opvangcentra zonder dat wordt bevestigd dat er nieuwe moeten worden opgericht. Er is nochtans een schrijnend gebrek aan opvangplaatsen.

Discretionaire bevoegdheden

Als we kijken haar het geplande beleid rond asiel en migratie, verbaast het dat de nieuwe regering en de nieuwe staatssecretaris enerzijds bevestigen dat ‘de discretionaire bevoegdheden’ behouden blijven en anderzijds zeggen dat ze ‘een transparant beleid zullen voeren dat in de regering moet worden besproken’. Is de regering vergeten wat de openbare aanklager bij het Hof van Cassatie vorig jaar verklaarde? Die wees toen namelijk op de noodzaak om de wet op de verblijfplaats uit 1980 te herzien.
Wij blijven bij ons verzet tegen elke willekeurige discretionaire bevoegdheid omdat dit nooit een garantie is voor transparantie. We herhalen onze eis om te komen tot duidelijke en permanente criteria om mensen zonder wettig verblijf te kunnen regulariseren.

De maatregelen die de regering voorstelt om mensen zonder papieren op te sporen, de aanvraag te behandelen en hen te sensibiliseren of om een oplossing te vinden voor staatlozen, moeten in overeenstemming zijn met de verbintenissen die België is aangegaan in het kader van artikel 1 van de Verklaring van de Rechten van de Mens. Dat artikel zegt dat alle personen gelijk zijn in waardigheid en rechten. Hetzelfde geldt voor IAO-verdrag nr. 189, de minimumrechten van het slachtoffer in de Europese Slachtofferrichtlijn, de Europese Sanctierichtlijn en het Verdrag van Istanbul. De ervaring leert ons dat de ratificatie van een verdrag niet volstaat om het in de praktijk uit te voeren.
Regulariseren kan een oplossing zijn

Tot slot durven we optimistisch te zijn over de wens van de overheid om samen met het middenveld en lokale overheden te werken aan de begeleiding van migranten naar asiel, wettig verblijf of zelfs terugkeer. Wij denken dat het mogelijk is om reële vooruitgang te boeken, met grote steden en verenigingen als belangrijke ‘wegwijzers’.

Denk bijvoorbeeld aan de proefprojecten in het Nederlandse Utrecht of in het Zwitserse kanton Genève. Uit die proefprojecten is gebleken dat mensen zonder papieren regulariseren en clandestiene jobs van migranten zonder papieren officieel maken een grote meerwaarde kunnen betekenen voor de samenleving. Concreet: stel dat we 100.000 werknemers zonder papieren in België regulariseren op basis van het minimumloon, dan kan dit per maand ongeveer 65 miljoen euro netto inkomsten opleveren voor onze sociale zekerheid!

Solidariteit met de werkende migranten (m/v), met of zonder papieren!