Het einde van de regeringsformatie in Nederland is voorlopig nog niet in zicht. Dat komt niet alleen omdat het demissionaire kabinet kan doen en laten wat het wil en daarom geen enkele haast heeft om opgevolgd te worden. Maar ook omdat het onvermijdelijke meer-van-hetzelfde kabinet verkocht moet worden als iets nieuws.

Rutte voelt de hete adem van extreemrechts in zijn nek en wil een regering met een autoritaire en racistische uitstraling. Kaag wil dat een groter D66 in een kabinet Rutte een zichtbaar effect heeft en wil daarom dat het komende kabinet zijn minachting voor de democratie wat minder opzichtig laat blijken en in ieder geval doet alsof het iets doet tegen klimaatverandering. Dit conflict uit zich in de nog onbesliste vraag welke partij of partijen aansluiten bij VVD, CDA en D66.

Verantwoording

De afgelopen maanden geven echter wel inzichten in wat we kunnen verwachten van een komend kabinet. Het demissionaire kabinet regeert door alsof er helemaal niets is gebeurd. Staatssecretaris Broekers- Knol negeerde een Tweede Kamerbesluit dat ertoe opriep om haast te maken met het evacueren van Nederlanders, Afghaanse tolken en anderen die met het Nederlandse leger hebben samengewerkt. Het gevolg is dat zeker tientallen, maar mogelijk honderden mensen achter zijn gebleven.

Ook bleek de regering in het geheim nieuwe regels te hanteren die ervoor zorgen dat minderjarige vluchtelingen in veel gevallen niet kunnen worden herenigd met hun ouders. En het kabinet bleek zich in Brussel hard te maken om door te kunnen gaan met het deporteren van Afghaanse vluchtelingen naar Afghanistan. Als het aan het kabinet had gelegen, zou de Taliban gaan functioneren als een radertje in het moorddadige Nederlandse vluchtelingenbeleid. Het kabinet regeert met andere woorden op de oude voet voort, het laat de Tweede Kamer het liefst zoveel mogelijk in het duister en neemt het meest weerzinwekkende onmenselijke beleid aan, dat niet zelden zonder juridische grondslag blijkt te zijn.

Klimaat

Als het gaat om klimaatbeleid, dat een belangrijk onderdeel van een nieuw regeerakkoord zal worden, zijn de signalen weinig bemoedigend. Toen Limburg afgelopen zomer door overstromingen werd getroffen, verzweeg Rutte de relatie met klimaatverandering. Als het om klimaat gaat is ‘het groenste kabinet ooit’ ineens wel demissionair.

Toch is duidelijk dat een komende regering het klimaatprobleem echt niet langer kan negeren. Als het aan de VVD ligt wordt kernenergie het hart van het nieuwe klimaatbeleid. Maar niet alleen kost de bouw van een kerncentrale decennia, het is ook verre van CO2-neutraal. Daarnaast vraagt het om enorme subsidies aan grote energiebedrijven, omdat kernenergie niet economisch rendabel is.

Het klimaatbeleid van een komend kabinet dreigt met andere woorden uit te lopen uit een schijnoplossing die in de praktijk zal uitdraaien op het spekken van grote kapitalisten. Daar krijgen we risico’s op kernrampen en een berg radioactief afval voor terug, maar zoals bekend kunnen we grote kapitalisten de volksgezondheid best toevertrouwen. Vraag dat maar aan mensen die in de IJmond wonen.

Opportunisme

Dat GroenLinks en de PvdA zo graag aan de formatie willen deelnemen dat ze er zelfs hun parlementsfracties voor samenvoegen, is een slecht teken. Voor het CDA is deelname van die twee partijen uitgesloten – Hoekstra is er immers net in geslaagd om zich te ontdoen van de eigenzinnige Pieter Omtzigt en zit er niet op te wachten vervolgens afhankelijk te zijn van linkse Kamerleden.

Om toch aan tafel te blijven, proberen de linkse partijen verder mee te gaan in Ruttes eisen dan die laatste had verwacht. Dit tast immers hoe dan ook de geloofwaardigheid van de twee linkse partijen aan. Daarbij geeft het Rutte de mogelijkheid om achteruit te gaan onderhandelen. Hoe verder de linkse partijen daarin meegaan, des te zwakker zij komen te staan als het erop uitdraait dat zij straks oppositie moeten gaan voeren tegen beleid waar zij in de formatie-onderhandelingen zelf mee hadden ingestemd.

De fixatie van deze linkse partijen op het pluche zal niets goeds brengen. Rutte en zijn regeerpartners staan volledig aan de kant van het grote kapitaal. Hun antidemocratische en geniepige optreden is het logische gevolg van het feit dat zij slechts de belangen van een kleine groep grote kapitalisten en rijken behartigen. Linkse partijen zouden Rutte en co moeten bestrijden en ze niet aan een meerderheid moeten helpen. Opnieuw meegaan met rechts zou niet alleen GroenLinks en PvdA, maar links als geheel en de sociale bewegingen grote schade toebrengen.

Which side are you on?

Ondertussen worden er gelukkig ook belangrijke initiatieven genomen om het nieuwe kabinet al voordat het geformeerd is met verzet te begroeten. De klimaatbeweging plant nieuwe acties rondom de klimaattop in november en een reeks politieke en maatschappelijke organisaties initieert protesten tegen de wooncrisis.

Dat GroenLinks en PvdA die laatste acties ondersteunen is goed nieuws. Maar het onderstreept ook de spagaat waar deze partijen in zitten. In Rotterdam zijn beide partijen namelijk onderdeel van een college dat bezig is om 15.000 sociale huurwoningen te slopen als onderdeel van een algemene ambitie om arme en niet-witte mensen de stad uit te jagen. De VN sprak zeer terecht haar zorgen uit over de mensenrechten in de havenstad, aangezien die nogal op gespannen voet staan met de sociaal-economische zuiveringspolitiek van het stadsbestuur.

GroenLinks en PvdA moeten een keuze maken tussen linkse principes en meeregeren met rechts. Hoe langer deze partijen Ruttes spelletje meespelen, des de schadelijker het is. Linksom of rechtsom is Rutte straks de lachende derde. En extreemrechts staat al klaar om zichzelf als de ‘echte’ oppositie te profileren.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op socialisme.nu.