Elisabeth Borne is vorige week maandag aan de slag gegaan aan het hoofd van een nieuwe Franse regering die nogal lijkt op de vorige. President Emmanuel Macron wil met Borne als premier wel de indruk wekken dat er iets verandert. Borne is de tweede vrouwelijke premier van het land en ze was hoge ambtenaar onder ‘linkse’ politici – die dan wel een neoliberaal beleid voerden. Zoals Macron zelf trouwens die diende onder François Hollande, PS.

Cachet

Met Borne in Matignon is Macron wel zeker een premier te hebben die hem niet naar de kroon zal steken, zoals ex-premier Eduoard Philippe wel deed. Toch heeft de president lang geaarzeld om Borne aan te duiden. Hij had iets liever Catherine Vautrin gehad, minister ten tijde van de rechtse president Jacques Chirac en aangeprezen door een andere rechtse ex-president, Nicolas Sarkozy.

Maar Macrons eigen achterban, Renaissance (ex-La République en Marche) vond het welletjes. Na twee premiers, Philippe en Jean Castex uit de rechtse Les Républicains (LR) was het nu tijd voor iemand uit eigen rangen. Een macronien(ne) van de eerste dag, zoals Borne.

Na rechtse premiers een vrouw met toch een beetje een links cachet? De daden van Borne als minister van Arbeid in de vorige regering, spreken dat tegen. Links heeft gelijk te herinneren aan de hervorming van de werkloosheidsuitkeringen die voor zeer veel mensen neerkwamen op een zeer gevoelige inkomensvermindering: 1.150.000 gezinnen verloren daardoor gemiddeld 17 % inkomsten. Terwijl het patronaat 10 miljard euro subsidies kreeg om jongeren met een leercontract aan te nemen.

Oudgedienden

Op de meeste sleutelposten blijven dezelfde sleutelfiguren van wie enkele markante rechtse ministers. Zoals Bruno Le Maire op Economie en Financiën en Gérald Darmanin op Binnenlandse Zaken. Darmanin die de uiterst-rechtse Marine Le Pen toewierp dat ze inzake immigratie soft werd. Jean-Yves Le Drian, die nochtans zwaar had gelobbyd om te kunnen blijven, moet Buitenlandse Zaken toevertrouwen aan Catherine Colonna, voormalig staatssecretaris voor Europese Zaken.

Macron kondigde na zijn zege ook grootse plannen aan inzake “ecologische planificatie”, de transitie zou bovenaan de agenda komen. Premier Borne zal die ‘planning’ overzien, met verder Agnès Pannier-Runacher op Energie Transitie en Amélie de Montchalin Milieu Transitie. Geen van beide staan bekend om hun engagement of expertise terzake. Julien Bayou, leider van het groene EELV, zei hoe dan ook niets, absoluut niets, te verwachten van deze eerste minister.

Abad

Het werd dus Borne en niet Vautrin (LR) op Matignon. Maar de president heeft toch iemand nieuw weggehaald bij de rechtse LR, Damien Abad, die minister van de Solidariteit (les solidarités) wordt. Abad was tot nu voorzitter van de LR-fractie in de Assemblée en is kandidaat voor zijn herverkiezing in de Assemblée. Tot vorige week met het etiket LR dat hem nu wel wordt ontnomen.

Maar terwijl Abad werd benoemd, kwam ook de melding dat twee vrouwen hem eerder hebben aangeklaagd voor verkrachting. Wat nu, president en regering willen absolute nultolerantie op dat vlak. Het gerechtelijk onderzoek afwachten, zien of de schuld kan worden bevestigd.

Maar intussen zit de regering Borne met een hypotheek. En Macron nog meer, want de benoeming van Abad maakt deel uit van een ruimer plan om de resten van de zwaar gehavende LR (kandidate Valérie Pécresse haalde 4,8 %) over te nemen, met actieve medeplichtigheid van Sarkozy.

Pap Ndiaye

Op de posten Onderwijs, door Macron ook een prioriteit genoemd, is er een grondige vernieuwing. Jean-Michel Blanquer had het onder meer tijdens de zwaarste dagen van de coronacrisis wel bont gemaakt met chaotische orders vanuit zijn vakantie op Ibiza, terwijl Frédérique Vidal op Hoger Onderwijs een licht hysterische campagne had gevoerd tegen “islamo-gauchisme” en “woke”.

De nieuwe minister van Onderwijs en Jeugd, historicus Pap Ndiaye, komt duidelijk uit een andere richting. Hij kreeg alvast van uiterst-rechts bakken kritiek omdat hij een medestander zou zijn van “les indigénistes”. Ndiaye staat bekend om zijn academisch werk inzake o.m. de koloniale kwesties.

“Un indigéniste assumé”, een doorwinterde ‘indigeniste’, aldus Marine Le Pen van het uiterst-rechtse Rassemblement National (RN). Eric Ciotti, de uiterst-rechtse vleugel van LR, heeft het over “een aanhanger van het islamo-gauchisme en een militant bestrijder van de politie”. Julien Aubert, uit dezelfde richting als Ciotti, noemt hem een ‘paard van Troje van het Amerikaanse woke”.

Achter die aantijgingen zit nauwelijks verholen klassiek racisme tegen een minister met zwarte huidskleur. Zowel zijn academisch werk als zijn optreden zijn het tegenovergestelde van een extremist, aldus degenen die met hem samenwerkten. Vorig jaar had Macron hem nog benoemd tot directeur van het Museum van Immigratie.

Minister Ndiaye bracht maandag in Conflans-Sainte-Honorine hulde aan de leraar Samuel Paty die daar in oktober 2020 door een jonge moslimextremist werd onthoofd. Paty had in zijn les een discussie georganiseerd rond de karikaturen van de profeet Mohamed. Macron had begin deze maand bij zijn eedaflegging een opgemerkt gesprek gevoerd met Paty’s ouders.

Sociale botsingen

Op de agenda van de regering Borne staat de pensioenhervorming, met als centraal punt het optrekken van de pensioenleeftijd tegen 2027 tot 64 jaar, later tot 65 jaar. De vakbonden en de linkse partijen hebben al massaal sociaal verzet aangekondigd, al zitten niet alle vakbonden op dezelfde radicale lijn.

Ook de hervorming van, de RSA stuit op veel weerstand. Macron en Borne willen de RSA (Revenu de Solidarité Active) koppelen aan 15 tot 20 uur per week activiteit die hen naar nieuw werk zou moeten leiden. Critici zien daarin een methode om mensen met een minimale uitkering gratis werk te laten uitvoeren.