De acties op 8 januari 2023 bootsen – twee jaar later ‒ die van de horde Amerikaanse neofascisten na, met bijna hetzelfde script. De invasie van duizenden Bolsonaristen in de gebouwen van het Nationaal Congres, het Hooggerechtshof (STF) en het Planalto-paleis, live uitgezonden op de t nationale televisie, is zeer ernstig. Ze bekronen een couppoging die, onder de beschuldiging van fraude bij de verkiezingen, wanorde, geweld en vandalisme in de hand werkte.

Er waren episodes van geweld in Brasilia, zelfs in december, toen de inauguratie van Lula werd gevolgd door de arrestatie van Bolsonaristen met explosieven, waarmee een plan voor een vermeende aanslag werd verijdeld; daarna volgden de kampementen voor de kazerne ‒ in het Federale District werd dat niet onderdrukt; en zoals aangekondigd was de culminerende actie de ‘aanslag’ op de Drie Machten, die na drie uur ongedaan werd gemaakt, met als gevolg ongeveer 300 arrestaties onder de deelnemers. De menigte liet een spoor van vernieling achter, beschadigde kunstwerken en vernielde ruimtes, een typische actie van het lompenproletariaat, zoals gedefinieerd door Marx, marginale, ongeschoolde sectoren, die kunnen dienen als ‘kanonnenvoer’ voor de reactionaire elites.

De inschikkelijkheid van de regering van het Federale District bleek duidelijk, niet alleen door de benoeming van de couppleger Anderson Torres tot hoofd van de veiligheidsdienst, maar door het werk als geheel. De regering Ibaneis Rocha (MDB) heeft niet opgetreden tegende ‘hallucinante’ mars van de Bolsonaristen, die tot in de vier windstreken werd aangekondigd, met honderd bussen die in Brasilia aankwamen.

Terecht nam Lula, om de situatie onder controle te krijgen, maatregelen zoals de federale interventie in het Federale District, sprak hij op de nationale televisie de coupplegers aan en noemde hen ‘fanatieke fascisten’ en gaf hij Bolsonaro, die hij ‘genocidaal’ noemde, de schuld van de incidenten. Het optreden van Lula kwam op het juiste moment, aangezien Flávio Dino, minister van Justitie, traag was om maatregelen te nemen, zelfs in de wetenschap dat de acties van de coupplegers ‘in de openbaarheid’ werden aangekondigd. Bovendien was de inertie van José Múcio aan het hoofd van het ministerie van Defensie duidelijk. Hij noemde de bijeenkomsten voor de hoofdkwartieren van het leger ‘legitiem’ en verklaarde dat hij familieleden en vrienden in de kampen had ‒ wat ontoelaatbaar is in de strijd tegen extreemrechts.

De behoefte aan een hardere toespraak, zoals die van Lula, geeft aan dat de strijd tegen de coupplegers niet gevoerd kan worden door aan hen en hun aanhangers, binnen en buiten de strijdkrachten, toe te geven. Mucio heeft gekozen voor een lijn van verzoening met de Bolsonaristische radicalen. Die lijn is volledig mislukt. En aangezien de minister van het Secretariaat voor Communicatie, Paulo Pimenta, zegt dat het waarschijnlijk is dat er samenwerking was tussen degenen die verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van de Planalto en het Congres, wordt Múcio’s aanblijven op zijn post onhoudbaar.

Bovendien zijn ook de strijdkrachten in de ogen van de bevolking verzwakt, omdat ze niet in staat bleken de belangen van het land te verdedigen. Dat maakt het alleen maar noodzakelijker om beleid te maken voor de lage en midden rangen van de verschillende veiligheidsdiensten in het land. Moraes [hooggerechtshof] had meer moed en had gelijk om gouverneur Ibaneis Rocha [Federaal District] voor 90 dagen af te zetten.

De internationale gemeenschap veroordeelde unaniem het Bolsonarisme en de coupplegers. De belangrijkste landen in de wereld, met inbegrip van de rechtse machthebbers, hebben publiekelijk hun afwijzing van de coupplegers kenbaar gemaakt. De verschillende organisaties en verenigingen van de civiele samenleving hebben onmiddellijk hun veroordeling van het gebeurde uitgesproken.

De noodzaak om de straat op te gaan werd beantwoord met een oproep tot actie op maandag 9 januari in alle hoofdsteden van het land. We moeten de gelederen van deze acties versterken, het aantal mensen uitbreiden en hen ervan overtuigen de straat op te gaan, in een massale afwijzing van de staatsgreep, de verdediging van het resultaat van de stembusgang en de legitimiteit van de regering van Lula.

Dat gebeurt door te vertrouwen op de kracht van de straat, door de bevolking te organiseren, door de acties massaal te maken en hun organisatie voor te bereiden, met hun methoden, zelfverdediging en democratische ruimtes om de agenda van strijd en acties op te stellen. De straatacties moeten een democratisch en breed karakter hebben, als eenheid van actie met alle democratische sectoren.

En dat opent een nieuw hoofdstuk in de strijd tegen het Bolsonarisme, in het kader van de massabeweging, waarin we een dialoog moeten aangaan met degenen die op Bolsonaro hebben gestemd.

Naast de onmiddellijke reactie moeten we verder gaan en actie ondernemen om de coupplegers onschadelijk te maken, achter de tralies te zetten en het kwaad in de kiem te smoren, gebruikmakend van de enorme afwijzing in alle lagen van de Braziliaanse samenleving en zelfs in de internationale gemeenschap. Dat betekent het doorbreken van de geheimhouding over betrokkenen, de arrestatie van de financiers en andere betrokkenen.

Er moeten onmiddellijk maatregelen worden genomen. Arresteer de Bolsonaristische leiders, roep de parlementsleden die hebben meegewerkt terug en zet het onderzoek naar figuren als Carla Zambelli en Allan dos Santos voort, naast de personen die lokaal verantwoordelijk zijn voor de kampen, die al zijn geïdentificeerd.

We sluiten ons aan bij het verzoek van Alejandra Ocasio-Cortez van het huis van afgevaardigden in de VS om Bolsonaro uit te leveren. Dat zou de eerste stap zijn naar zijn arrestatie, een fundamentele taak waar de partij voor socialisme en vrijheid PSOL vorige week al om vroeg. De arrestatie van Bolsonaro is een noodzakelijke stap, als de kern van agitatie. We hebben ook gepleit voor een onderzoek, in het Federale District en in de federale kamer, om het onderzoek te verbreden, in combinatie met de definitieve impeachment van Ibaneis.

We blijven oproepen tot internationale solidariteit en organiseren protesten op straat, met onze parlementsleden, waarbij we oproepen tot antifascistische strijd. We gaan nu op straat demonstreren met de leus dat er geen pardon komt voor genocide- en coupplegers. Geen amnestie en met een maximale democratische betrokkenheid.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Revista Movimento. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.