Na wekenlange onderhandelingen, voornamelijk met de Groenen en de Socialistische Partij, heeft La France Insoumise (LFI), de linkse organisatie onder leiding van Jean-Luc Mélenchon, een electorale alliantie gesloten voor de komende Franse parlementsverkiezingen op 12 en 19 juni, waarbij de 577 afgevaardigden van de Nationale Vergadering worden gekozen.

De NUPES (‘Nouvelle union populaire, écologique et sociale’ – Nieuwe unie van volk, ecologie en maatschappij) zal dus La France Insoumise, de Groenen (EELV), de Communistische Partij (PCF) en de Socialistische Partij (PS) verenigen. Het leidende beginsel is één enkele kandidatuur van deze alliantie in alle kiesdistricten (met uitzondering van de overzeese departementen en Corsica). Het is duidelijk dat dit akkoord aan de partners van La France Insoumise werd opgedrongen, gezien het machtsevenwicht na de presidentsverkiezingen en het risico dat deze partijen opnieuw gemarginaliseerd zouden worden in de Nationale Vergadering.

Anderzijds wilden La France Insoumise en Mélenchon een zo breed mogelijke overeenstemming op links nastreven, met het oog op het verkrijgen van een parlementaire meerderheid en de post van premier. Ze hebben bovendien hun inspanningen opgevoerd om de overeenkomst te redden en te voorkomen dat EELV en de PS alternatieve kandidaten voordragen, door hun steun te ‘kopen’. Terwijl La France Insoumise aanvankelijk had gesproken over een evenredige verdeling (volgens de uitslag van de presidentsverkiezingen) van de kandidaturen, wat 29 voor de PS, 38 voor de PC en 78 voor EELV zou hebben opgeleverd, zijn in de laatste voorstellen de cijfers voor de PS en EELV sterk opgeblazen, zodat zij respectievelijk 70 en 100 kandidaten krijgen en de PCF 50, hoewel die een beter resultaat behaalde dan de PS). Maar de uitdaging, vooral met betrekking tot de PS, was om er zeker van te zijn dat het akkoord een meerderheid zou halen in de Nationale Raad van de partij en dat er weinig kans zou zijn op een dissidente lijst. De 19 aftredende afgevaardigden van de PS zullen dus kandidaat zijn voor de NUPES.

Gezien het kiesstelsel voor deze parlementsverkiezingen (enkelvoudige kamer met twee ronden) is een unie rond één kandidaat in de eerste ronde noodzakelijk voor de verkiezing van een groot aantal afgevaardigden. Zonder een akkoord zou La France Insoumise maximaal een vijftigtal afgevaardigden hebben kunnen behalen.

Niemand laat zich misleiden door de plotselinge ommezwaai van de PS naar de politieke standpunten van La France Insoumise, maar het PS-apparaat, althans het deel dat zich niet schaart achter een Macronistische meerderheid in de assemblee, was van mening dat als er tussen Macron en Mélenchon gekozen moet worden, de toekomst van de partij eerder aan de linkerzijde ligt. Hetzelfde gold voor EELV.

Om haar Unie te verkrijgen heeft La France Insoumise dus, uit naam van electorale ‘realpolitik’ ten opzichte van de EELV en de PS, ervoor gekozen om haar verkiezingsprogramma af te zwakken, wat betreft met name pensionering met volledig loon op 60 jaar, ongehoorzaamheid aan de verdragen van de Europese Unie en zelfs over het onmiddellijk verhogen van het minimumloon tot 1.400 euro. Ook het idee om zich in het kader van de nieuwe unie open te stellen voor activistische groeperingen uit volksbuurten is meer dan beperkt gebleven. Tenslotte heeft La France Insoumise er nooit naar gestreefd de Nouveau Parti Anticapitaliste (NPA) de kleine maar reële plaats te geven die haar in een unitaire logica toekwam. Zo zag La France Insoumise op geen enkele manier een mogelijkheid dat (NPA presidentskandidaat) Philippe Poutou kandidaat zou zijn in een kiesdistrict waar hij verkiesbaar had kunnen zijn, laat staan dat hij zich in Bordeaux kandidaat kon stellen in het verlengde van een gemeenschappelijke politieke activiteit met LFI sinds de gemeentelijke- en regionale verkiezingen.

En tenslotte, naast de geschenken aan de PS die 3 keer meer kandidaten kreeg dan haar electorale gewicht, bood LFI de NPA slechts 5 kandidaten (3 keer minder dan haar electorale gewicht) en zonder veel hoop op verkiesbaarheid … Nogal symbolisch.

De NPA, die tot het einde toe vasthield aan een onderhandelingskader met de wil om tot een akkoord te komen, werd dus geconfronteerd met onderhandelaars die de NPA in feite geen enkel serieus voorstel deden, noch over het programma, noch over de kandidaturen, behalve dan dat  de afkorting NPA genoemd zou worden in een alliantie waarin de organisatie politiek niet bestond. Zoals Philippe Poutou zei, ‘begreep de NPA dat haar aanwezigheid uiteindelijk niet echt gewenst was door La France Insoumise’.

Desalniettemin zal de NPA in het kader blijven van de dynamiek die de afgelopen weken is ontstaan en proberen deel te nemen aan activistische eenheidsverbanden en die te stimuleren. Zoals in de verklaring van haar Nationale Politieke Raad staat, zal de NPA oproepen om te stemmen op en actief steun te verlenen aan die NUPES-kandidaten die een ‘links dat voorstander is van een breuk met het neoliberalisme’ vertegenwoordigen. In andere kiesdistricten, geconfronteerd met de kandidatuur van sociaal-liberalen, met name de PS, maar onder het NUPES label, zal de NPA proberen een alternatief te laten horen met eenheids-kandidaten, uit de vakbeweging en de volkswijken, die een strijdend links vertegenwoordigen, onafhankelijk van de instellingen en het sociaal-liberalisme.

De afwijzing van de NPA toont aan dat de LFI al haar kaarten zet op de institutionele kant en die van de sociaal acceptabele gematigdheid, terwijl veel activistische stromingen een aanpak willen die gericht is op het organiseren van een eenheids-mobilisatie en organisatie van onderop. Maar dat doet niets af aan de analyse van de objectieve plaats die deze electorale alliantie in het politieke veld inneemt.

Niemand weet echt wat de electorale impact van deze unie zal zijn, maar de NUPES is duidelijk de belangrijkste electorale bedreiging aan het worden voor een meerderheid die Macron steunt in de Assemblée. Dat zal duidelijk de boventoon voeren in het politieke debat van de komende zes weken.

Tot nu toe heeft Macron zijn imago opgebouwd als bolwerk tegen extreem-rechts, tegen zijn grootste vijand Marine Le Pen, inspelend op de antifascistische instincten van het traditioneel linkse electoraat. Deze logica zal volledig worden gedestabiliseerd. Volgens de eerste prognoses zou een meerderheid van de duels in de tweede ronde gaan tussen een En Marche-kandidaat en  een NUPES-kandidaat.

De laatste dagen zijn in de media en vanuit En Marche alle klappen gericht tegen Mélenchon en de nieuwe Unie. Veel politici betreuren het dat de PS zichzelf te gronde richt door met Mélenchon in zee te gaan, ze hadden liever gezien dat de PS zichzelf te gronde richtte door zich bij Macron aan te sluiten. Het beperkte maar reële risico dat links de belangrijkste oppositie wordt tegen Macron en hem zelfs een meerderheid zou kunnen ontnemen, boezemt de presidentiële meerderheid dus echt angst in.

Er is momenteel geen splitsing in de PS, maar een dissidente stroming zal zich duidelijk organiseren met kandidaten die tegen de NUPES zijn in sommige kiesdistricten.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op International Viewpoint. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.