We publiceren hieronder de verklaring van het Bureau van de Vierde Internationale, waarvan SAP – Antikapitalisten / Gauche anticapitaliste de Belgische afdeling is.

1. Voor zonsopgang op 24 februari 2022 begon het Russische leger aan zijn invasie van Oekraïne, waarbij het het binnenland bombardeerde en de noordelijke, oostelijke en zuidelijke grenzen van het land overschreed, op weg naar de hoofdstad Kiev. Deze agressie heeft al vele doden geëist, zowel onder burgers als onder militairen. Het Oekraïense leger en de bevolking verdedigen zich, verschillende steden houden stand tegen de agressor. Honderdduizenden Oekraïners zijn in ballingschap gegaan, maar het verzet gaat door. Het Oekraïense volk verzet zich, met en zonder wapens.

De erkenning door het Kremlin drie dagen eerder van de ‘onafhankelijkheid’ van de zogenaamde ‘volksrepublieken’ Donetsk en Lugansk en de officiële intocht van het Russische leger op hun grondgebied was slechts de opmaat tot de invasie die de totale onderwerping van het buurland tot doel heeft.

Het gaat om een militaire invasie op het grondgebied van een voormalige onderdrukte natie door een kapitalistisch oligarchisch, autocratisch en imperialistisch regime dat de wederopbouw van het Russische rijk tot doel heeft.

2. Poetin heeft geen geheim gemaakt van zijn Groot Russische nationalisme en sinds 2014 heeft hij concrete stappen ondernomen om de soevereiniteit van Oekraïne aan te vallen. Zijn chauvinistische pseudo-historische verhaal, waarin hij de Oktoberrevolutie van 1917 verwijt ‘drie verschillende Slavische volkeren’ te hebben gevormd: Russisch, Oekraïens en Wit-Russisch, in plaats van de grote Russische natie’, is geen recente uitvinding.

De invasie van Oekraïne volgt op een Groot Russisch chauvinistisch en imperialistisch beleid dat in verschillende contexten en fasen is begonnen sinds het uiteenvallen van de USSR: van het gebruik van een ‘energie oorlog’ (spelen met prijzen en alternatieve pijpleidingen), tot het instrumentaliseren van conflicten tussen nationale minderheden, zoals in Moldavië (met de vorming van de ‘Republiek Transnistrië’ met steun van het Russische leger in 1990-91) en in Georgië (met de vorming van de ‘Republiek Abchazië’ in 1992) en later de oorlog met Georgië om de controle over Zuid-Ossetië (2008); maar ook rechtstreekse onderdrukkingsoorlogen zoals de bezettingsoorlog in Tsjetsjenië (1994-1996 en 1999-2009). Telkens gaat het om het vrijwaren van de belangen van het Kremlin of het veroveren van grondgebied. Maar globaal gezien kwamen de Poetin-decennia (jaren 2000) overeen met de (her)opbouw van een sterke staat (die de oligarchen in toom hield), de modernisering van het militaire apparaat, de oprichting van een Euroasiatische economische unie – met zijn militaire dimensies. Een nieuwe fase begon in 2014 met de Oekraïense crisis en de val van Janoekovitsj (beschreven als een ‘fascistische staatsgreep’ onder de paraplu van de NAVO), gevolgd door de annexatie van de Krim en de oprichting van separatistische ‘republieken’ in de Oekraïense Donbas, gecontroleerd door pro-Russische huurlingen. De militaire steun aan Loekasjenko in Wit-Rusland tegen de volksopstand van 2020 en de militaire interventie (via de OTCS – Organisatie van het Verdrag voor Collectieve Veiligheid onder Russische hegemonie) om Kazachstan in januari van dit jaar te ‘normaliseren’, hebben Poetin sterker doen voelen in de context van de VS-nederlaag in Afghanistan en de openlijke verdeeldheid binnen de NAVO-leden over energiekwesties (gaspijpleiding).

Oekraïne is een onafhankelijk land dat een regime van formele democratie in stand heeft gehouden. Rusland heeft een autoritair, repressief parlementair systeem met extreem-rechtse leden in de Doema. In Oekraïne waren extreem-rechtse en fascistische krachten zeer zichtbaar aanwezig tijdens de Maidan-protesten in 2014. De Russische invasie dreigt de bestaande extreem-rechtse krachten in zowel Rusland als Oekraïne te versterken. Vooraanstaande figuren van extreem-rechtse en neo-fascistische krachten steunen Poetin internationaal openlijk.

De invasie van Oekraïne is duidelijk gericht op het opleggen van een marionettenregime, ondergeschikt aan het Kremlin en Vladimir Poetin.

3. Poetins propaganda probeerde de agressie te rechtvaardigen door te zeggen dat de uitbreiding van de NAVO naar het oosten het bestaan van Rusland in gevaar zou brengen. De NAVO (waartegen wij ons vanaf het begin hebben verzet) is een instrument van het VS-imperialisme en zijn bondgenoten, dat oorspronkelijk was opgezet tegen de Sovjet-Unie en communistisch China. Logischerwijs had ze moeten worden ontbonden met de ontbinding van het Warschaupact in juli 1991, maar de opeenvolgende regeringen van de VS hebben haar niet alleen in stand gehouden, maar zijn haar ook blijven uitbreiden. Wij verwerpen de concurrentielogica van kapitalistische machtsstaten die leidt tot de accumulatie van steeds krachtiger wapens. Dit is wat het verzet tegen de NAVO van grote delen van de bevolking in de wereld motiveert – en dit is niet de zorg van Poetin! In sommige landen, die gekoloniseerd waren door het tsarisme of onderworpen door de USSR, werd de toetreding tot de NAVO echter gesteund door de bevolking in de hoop dat deze hun onafhankelijkheid zou beschermen. Wij staan in plaats daarvan voor de uitroeiing van ongelijkheden en de noodzakelijke sociale, ecologische en democratische ontwikkeling als middel om de vrede te verdedigen.

De strijd tegen de uitbreiding van de NAVO naar het Oosten loopt vandaag via de compromisloze verdediging van de nationale en democratische rechten van de volkeren die door het Russische imperialisme worden bedreigd.

Wij eisen de ontbinding van de NAVO, maar dat is niet de vraag die wordt gesteld door de poging tot annexatie van Oekraïne door het Russische imperialisme, dat het bestaan zelf van deze natie ontkent – Poetin beweert dat het een pure uitvinding van Lenin en de bolsjewieken is. Het VS-imperialisme profiteert slechts van de onbesuisde stormloop van de nieuwe tsaar van het Kremlin.

Wij steunen het recht op zelfbeschikking van het Oekraïense volk en de bescherming van de rechten van de nationale minderheden van het land. Noch Rusland, noch de NAVO zullen deze rechten verdedigen. Wij eisen de ontmanteling van alle militaire bases buiten hun thuisland, de liquidatie van de door de VS geleide NAVO en de door Rusland geleide CSTO. De dreiging met het gebruik van kernwapens moet op elk niveau resoluut worden afgewezen.

In een tijd waarin de absolute urgentie op wereldniveau de strijd tegen de versnelde klimaatverandering zou moeten zijn, toont de ontwikkeling van militaire avonturen en steeds geavanceerdere wapensystemen door de imperialisten de noodzaak aan voor de volkeren om hun onverantwoordelijke leiders af te zetten en de werking van de maatschappij te veranderen: tegen de veralgemeende concurrentie die het kapitalisme met zich meedraagt, laten we de logica van solidariteit en vrede opleggen!

4. Terwijl in 1968, toen Tsjecho-Slowakije werd binnengevallen, de moedige Russische tegenstanders van de invasie op de vingers van één hand te tellen waren, gingen op de dag dat Oekraïne werd binnengevallen, duizenden mensen in zo’n 50 Russische steden de straat op en trotseerden de autoriteiten om te protesteren tegen de aanval van Vladimir Poetin op Oekraïne. ‘Nee tegen de oorlog!’ scandeerden de demonstranten, meestal jongeren, in de namiddag en vroege avond in de straten en op centrale pleinen van Moskou, Sint-Petersburg, Novosibirsk, Jekaterinburg, Krasnodar en Moermansk.

In 2014 was er onder de Russische bevolking brede steun voor de annexatie van de Krim, nu is er zelfs binnen de gevestigde orde weerstand, dit zou kunnen leiden tot de ondergang van Poetin.

Honderdzeventig Russische journalisten en deskundigen op het gebied van buitenlands beleid hebben een open brief geschreven waarin ze de militaire operatie van de Russische Federatie in Oekraïne veroordelen. ‘Oorlog is nooit een methode geweest om conflicten op te lossen en zal dat ook nooit zijn en er is geen rechtvaardiging voor,’ schreven ze.

Sinds de eerste dag van de protesten heeft het regime duizenden arrestaties verricht en heeft de politie de gearresteerde demonstranten bruut mishandeld. Het regime heeft ook de toegang tot sociale netwerken beperkt, die worden beschuldigd van het ‘schenden van de mensenrechten en fundamentele vrijheden en de rechten en vrijheden van Russische burgers’!

Ondanks de repressie blijft zich in Rusland een anti-oorlogsbeweging ontwikkelen! Ze verdient de solidariteit van de arbeidersbeweging in de hele wereld.

5. Tegenover de oorlog in Oekraïne is het de verantwoordelijkheid van alle activisten van de arbeiders- en sociale bewegingen, van degenen die tegen de oorlog in actie zijn gekomen, om het verzet van het onderdrukte Oekraïense volk te steunen. Om deze oorlog te stoppen, moet het regime van Poetin worden gesanctioneerd en moet Oekraïne worden gesteund in zijn verzet tegen de agressie.

– Onmiddellijke terugtrekking van de Russische strijdkrachten van al het Oekraïense grondgebied, inclusief de sinds 2014 bezette gebieden.

– Solidariteit en steun voor het gewapende en ongewapende verzet van het Oekraïense volk. Levering van wapens op verzoek van het Oekraïense volk om de Russische invasie op hun grondgebied te bestrijden. Dat is basale solidariteit met de slachtoffers van agressie door een veel machtigere tegenstander.

– Steun aan alle vormen van zelforganisatie voor onderlinge hulp en verzet van de Oekraïense bevolking.

– Steun voor sancties tegen Rusland, zoals gevraagd door het Oekraïense verzet, die Poetin beperken in zijn mogelijkheden om de voortgaande invasie en zijn oorlogszuchtige politiek in het algemeen voort te zetten. Verwerping van alle sancties die het Russische volk meer treffen dan de regering en haar oligarchen.

– Openstelling van de grenzen en opvang van de bevolkingsgroepen die de oorlog moeten ontvluchten door de nodige praktische hulp op korte en langere termijn te verlenen, vooral rekening houdend met het feit dat de overgrote meerderheid uit vrouwen en kinderen bestaat.

– Kwijtschelding van de Oekraïense schuld, directe humanitaire hulp aan burger-, vakbonds- en volksorganisaties in Oekraïne!

Internationalistische solidariteit

Wij verklaren ons volledig solidair met hen die in Rusland in actie komen tegen de oorlog en met hen die strijden voor de verdediging van de onafhankelijkheid van Oekraïne.

De belangen van de volkeren, hun recht op vrede en veiligheid worden niet verdedigd door het imperialisme van de VS of de NAVO of door het Russische en Chinese imperialisme. Deze uiterst ernstige gebeurtenissen herinneren ons meer dan ooit aan de noodzaak een internationalistische mobilisatie op te bouwen om de volkeren een andere stem te geven dan die van de staten en in solidariteit met het Oekraïense volk tegen alle beleidsmaatregelen die het volk aanvallen en onderdrukken. De regeringen zullen deze mars naar de vrede niet initiëren. We moeten hem zelf organiseren.

– Nee tegen de onderdrukking van de anti-oorlogsbeweging in Rusland. Bouw aan actieve en zichtbare solidariteit met deze beweging. Roep de Russische soldaten op om hun deelname aan de invasie te weigeren en organiseer solidariteit met hen, met inbegrip van politiek asiel indien ze daarom verzoeken.

– Steun de progressieve krachten die strijden voor democratie en sociale rechtvaardigheid in Oekraïne. Leg alle mogelijke contacten om met hen een dialoog tot stand te brengen over de weg naar een rechtvaardige vrede.

– Voor internationale solidariteit met ons eigen sociale kamp! Bouw banden op tussen arbeiders- en volksbewegingen die strijden voor democratie en sociale rechtvaardigheid in Rusland, Oekraïne en andere landen in de regio, alsook internationaal.

– Alleen de internationale arbeidersklasse, die samen met alle onderdrukte en uitgebuite mensen strijdt voor vrede en tegen imperialisme, kapitalisme en oorlog, kan een betere wereld creëren.

Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.