In wat de komende tijd zal worden geprezen als een grote overwinning voor de boerenbeweging die al een jaar aan de gang is, kondigde premier Narendra Modi (Bharatiya Janata-Party, BJP) vrijdagochtend het besluit van zijn regering aan om de drie controversiële landbouwwetten in te trekken. De regering was tot nu toe onverbiddelijk geweest, waarbij niemand minder dan Modi zelf de protesterende boeren in het parlement minachtend ‘andolan jeevi’ (zij die leven van protesten) noemde. De BJP-machinerie probeerde de protesten van de boeren te brandmerken als een protest geleid door Khalistani-separatisten en gefinancierd door terroristische groeperingen.

De boeren bleven echter onverminderd vasthouden aan hun oproep tot volledige intrekking van de landbouwwetten, die volgens hen ‘vóór grote bedrijven’ en ’tegen boeren’ waren. In tegenstelling tot de beweringen van de regering dat de boeren waren geraadpleegd voordat de wetten werden aangenomen, herinnerden de protesterende groepen de mensen eraan dat de wetten voor het eerst in juni 2020 werden ingevoerd via verordeningen, wat volgens hen neerkwam op het via een achterdeur opleggen van de nieuwe wetten.

In elk stadium van de protesten probeerde de BJP-regering de boerenbeweging de kop in te drukken, met als meest gruwelijke episode de manier waarop protesterende boeren in Lakhimpur Kheri, Uttar Pradesh, werden neergemaaid door een konvooi auto’s waarbij naar verluidt de zoon van de minister van Binnenlandse Zaken Ajay Mishra betrokken was.

Meer dan 600 protesterende boeren vonden de dood tijdens de protesten. Verscheidene boeren werden gearresteerd op grond van strenge wetten. De regering gebruikte haar politieapparaat om de beweging te verstoren. De Singhu en Tikri grenzen van Delhi, waar de boeren demonstreerden, veranderden praktisch in open gevangenissen. Na de demonstratie van de boeren op de Dag van de Republiek begin dit jaar, trad de politie hard op tegen sommige boerenleiders. Toch bleven de boeren standvastig in hun voornemen om de protesten voort te zetten. Hun vastberadenheid was zo groot dat het hardhandig optreden tegen Bharatiya Kisan Union-leider Rakesh Tikait na de demonstratie op de Dag van de Republiek aan de Ghazipur-grens van Delhi de protesten nieuw leven inblies, waardoor de demonstraties naar Uttar Pradesh werden uitgebreid.

Het besluit van de premier om de wetten in te trekken geeft aan dat de boerenopstanden de regering op de knieën heeft gekregen. In de afgelopen zeven jaar heeft de regering-Modi de reputatie opgebouwd dat ze de protesten van mensen afwijst. Zelfs het erkennen van de eisen van protesterende groepen werd met minachting bekeken, of als een teken van zwakte gezien door de regering die geobsedeerd was om zich als sterk en besluitvaardig voor te doen. Die blinde benadering heeft er vaak toe geleid dat de regering Modi geneigd was autoritaire standpunten in te nemen.

Aan de andere kant heeft de boerenbeweging zich vanaf het begin dynamisch ontwikkeld. Van een protest alleen in Punjab, groeide het uit tot een landelijke beweging waarin boerengroepen hun verschillen opzij zetten en samenwerkten om het op te nemen tegen de machtige regering. Langzaam maar zeker kwamen verschillende leiders uit verschillende deelstaten bij elkaar en vormden een verenigd front, waarbij de tegenstellingen tussen kasten en gemeenschappen vervaagden. Telkens als de beweging een tegenslag moest incasseren, kwam ze er sterker uit. De leus ‘Kisaan Ekta, Zindabad‘ (lang leve de eenheid van boeren en arbeiders) die op alle protestlocaties in de lucht hing, werd ook de oproep voor veel boeren die niet de kans kregen om actief aan de protesten deel te nemen.

In de laatste maanden is de boerenopstand uitgegroeid tot een politieke beweging tegen de polariserende tactieken van de BJP. De beweging hielp de spanningen te helen tussen hindoes  en moslims – de twee gemeenschappen die in de nasleep van de Muzaffarnagar-rellen in 2013 in het westen van Uttar Pradesh uit elkaar werden gerukt. De beweging werd het platform voor het samenbrengen van veel gemeenschappen. Eerder voerden de boerenleiders in West-Bengalen al uitgebreid campagne als anti-BJP kracht en droegen ze in beslissende mate bij aan de vernederende nederlaag van de jonge rechtse Hindoe-nationalistische partij in de deelstaat. In verschillende gevallen lieten de mensen zelfs niet toe dat de BJP-leiders campagne voerden in hun dorpen. De beweging leidde in verschillende staten ook tot een uittocht van lagere BJP-leiders naar andere partijen.

In elk opzicht heeft de beweging een voorbeeld gesteld en een weg gewezen om pogingen van politieke partijen om de samenleving langs communale lijnen te polariseren, te compenseren. In de nasleep van de rellen in Muzaffarnagar was de BJP de enige die profiteerde van de vijandigheid tussen hindoes en moslims. In Haryana zette de rechtse Hindoe-nationalistische partij de dominante hindoes tegenover andere kleinere gemeenschappen, volgens een cynische methode van polarisatie om electorale winst te behalen.

Nadat Modi zich in alle opzichten minachtend had uitgelaten over de boerenbeweging, klonk zijn aankondiging om de landbouwwetten in te trekken cynisch. Ondanks zijn pogingen om de beweging de kop in te drukken, sprak de premier over het doen van ‘al het mogelijke’ om de boeren te helpen. Hij sprak over de inzet van zijn regering voor het welzijn van de boeren, maar terwijl hij de landbouwwetten introk, maakte hij ook een punt van zijn onvermogen om ‘de waarheid uit te leggen’ aan de boeren.

Zijn besluit komt slechts enkele maanden vóór de cruciale parlementsverkiezingen in de dichtstbevolkte deelstaat van India, Uttar Pradesh, waar de BJP een nieuwe termijn aan de macht wil en in Punjab, waar de BJP zijn meest betrouwbare bondgenoot – de Shiromani Akali Dal (Badal) – is kwijtgeraakt in de loop van de boerenbeweging. Met grimmige vooruitzichten in beide staten lijkt het besluit van Modi om de landbouwwetten in te trekken er een te zijn dat alleen is genomen uit electorale overwegingen.

De oppositie in beide staten heeft haar positie geconsolideerd, voortbouwend op een golf van woede tegen de BJP onder de boerengemeenschappen. Uit verschillende enquêtes is gebleken dat de BJP zware verliezen kan lijden in het westen van Uttar Pradesh, haar sterkste bastion. In Punjab opent de stap van Modi opnieuw de mogelijkheid van een alliantie tussen BJP en Badal of een partnerschap met de minister van de  Congrespartij, Amarinder Singh, die had verklaard dat hij openstond voor een alliantie met de BJP vóór de verkiezingen als de problemen met de boeren zouden zijn opgelost.

Modi’s besluit geeft de BJP wat speelruimte bij de komende verkiezingen. Het is bedoeld om verdere schade voor de partij te voorkomen. Hij kan zijn besluit hebben voorgesteld als een geschenk aan de protesterende boeren ter gelegenheid van Guru Nanak Jayanti, maar het is moeilijk te ontkennen dat de boerenbeweging hem op een punt heeft gebracht vanwaar hij geen ander besluit had kunnen nemen.

De overwinning van de boerenbeweging markeert ook de eerste echte nederlaag van de regering Modi in de afgelopen zeven jaar. In die zin is het een gedenkwaardige gebeurtenis in de politieke geschiedenis van India.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op The Wire. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.