De Turkse president Erdogan en zijn Franse collega Macron staan met getrokken messen tegenover elkaar. Niet alleen in Libië en het oosten van de Middellandse Zee, ook in Libanon bekampen ze elkaar. Het door zijn eigen bourgeoisie leeggeplunderde Libanon heeft na de ramp in de haven van Beiroet veel hulp nodig. Frankrijk en Turkije bieden die aan.
Macron is de Libanese politici nu al twee keer de les gaan lezen. Er moet een nieuwe politieke cultuur komen, waarschuwde hij, in privégesprekken dreigend hij met onthullingen over waar het geld van de plunderingen naartoe is. Traditionele geldschieters van deze oligarchen, zoals de Saoedi’s, vinden dat ze er al teveel geld verkwist hebben.
Die supercorrupte oligarchen en hun bondgenoten, onder wie de leiders van de sjiïtische partijen Amal en Hezbollah, doen alsof hun neus bloedt. Het parlement heeft met grote meerderheid Mustapha Adib als premier aangesteld, in de verwachting dat alles blijft zoals het was.
De relatieve terugtrekking van de Saoedi’s, lang de “beschermers” van de soennitische moslimleiders, biedt grote kansen voor Erdogan die zich opwerpt als de nieuwe leider van de soennieten. Terwijl rivaal Macron profiteert van de rol van Frankrijk als beschermster van de christelijke maronieten, een restant van de periode dat Frankrijk na het einde van het Ottomaanse Rijk een generatie lang de plak zwaaide in Libanon.
Ottomaans
Erdogan wil voortbouwen op die lange Ottomaanse aanwezigheid. Turkije heeft niet op de ramp in Beiroet gewacht om zich in te nestelen, Turkse organisaties hebben vooral buiten Beiroet allerlei projecten, waaronder “culturele centra” die net als elders in de wereld de ideologie van Erdogans AKP uitdragen. Duizenden Libanezen die kunnen aantonen dat er onder hun ouders Turken waren, krijgen het Turkse staatsburgerschap aangeboden. Erdogan verzorgt ook al jaren zijn persoonlijke relaties met soennitische leiders.
Er bestaat in Libanon echter nogal wat argwaan tegen die Turkse belangstelling. Vooral bij de Armeense gemeenschap leeft nog de herinnering aan de genocide van 1915 – veel van die Armeniërs zijn afstammelingen van overlevenden van die genocide. De Arabische tegenstanders van Erdogan en van de Moslim Broeders, vooral de Saoedi’s en de Arabische Emiraten, zullen wel over de brug moeten komen om Erdogan hier de pas af te snijden, met de hulp van Macron.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
