Italië, Frankrijk, Europa…
In Italië likt Matteo Salvini van de uiterst-rechste Lega zijn wonden na de eerste ronde van de lokale verkiezingen. Giorgia Meloni van de eveneens uiterst-rechtse Fratelli d’Italia, is minder ontevreden. Haar partij steekt de Lega op veel plaatsen voorbij. Binnen uiterst-rechts zijn grote verschuivingen bezig, ook in andere landen, Frankrijk voorop.
Twistend koppel
Salvini reageerde nerveus op de teleurstellende resultaten voor rechts in het algemeen, voor de Lega in het bijzonder. De Lega neemt deel aan de regering Mario Draghi, samen met o.m. centrumlinks en de M5S Vijfsterrenbeweging). Salvini dreigde even met een crisis, maar bond snel in. “De Lega moet wel meer meetellen”, zei hij. De concurrentie van de Fratelli zit niet in de regering.
Het probleem voor Salvini is dat de belangrijkste minister van de Lega, Giancarlo Giorgetti op Economische Ontwikkeling, grondige meningsverschillen heeft met Salvini. Veel noordelijke kopstukken van de Lega willen terug naar de wortels van de beweging: autonomie voor het noorden. Zij zien meer in goede banden met de conservatieve Europese Volkspartij (EVP) dan in samenwerking met bij voorbeeld Rassemblement National in Frankrijk of andere uiterst-rechtse groepen.
Salvini wijt nu de tegenslaande resultaten aan het feit dat in de grote steden de kandidaat-burgemeesters te laat werden gekozen – dat was te wijten aan meningsverschillen binnen rechts (Lega, Fratelli d’Italia en Forza Italia van Silvio Berlusconi). Meestal werden kandidaten gekozen zonder partij-etiket. Toch had Salvini alles gezet op Turijn, waar de rechtse kandidaat met 39 % pas tweede komt na de centrumlinkse met 44%.
De grootste
Maar wat vooral zwaar op de maag ligt: de stemmen op de partijlijsten vallen voor de Lega erg tegen. Het systeem is zo dat de kiezer stemt voor een kandidaat-burgemeester en daarnaast ook een keuze maakt onder de partijen of groepen die deze kandidaat steunen. In Turijn haalt de lijst Lega 9,8 % ,tegen 10.5 voor de ‘postfascistische’ Fratelli d’Italia (FdI) en 5,3 % slechts voor een alliantie rond Forza Italia. Deze partij wordt stilaan onbetekenend.
In Milaan haalt de Lega 10,7 %, FdI 9,8 en Forza 7 %. Milaan was vorige eeuw een bolwerk van de Lega Nord waar ze de burgemeester en de meerderheid had. In Rome is FdI de sterkste partij met 17,4 % (de neofascisten staan in Rome al langer sterk, met Giovanni Alemanno hadden ze van 2008 tot 2013 een burgemeester; Alemanno is in 2016 wegens zware corruptie in beschuldiging gesteld). Hier haalt de Lega 6 %, Forza 3,6.
Ook in Bologna zijn de Fratelli met 12,6 % sterker dan de Lega, 7,7 en Forza, 3,8. In Napels : geen Lega, FdI 4,5, Forza 6,6. En in Trieste ook alweer Fratelli met 15,5 tegen 10,2 voor de Lega. Ook in enkele kleinere steden komt de Lega er niet goed uit.
Peilingen plaatsen de twee, Lega en Fratelli d’Italia, de jongste tjd op min of meer gelijke hoogte, elk rond 20 %. Voor de Lega is dat een zware terugval, voor de Fratelli een zeer grote stijging. De Fratelli d’Italia zijn de verre erfgenaam van de neofascistische MSI die in de naoorlogse jaren, tot rond 1990, tussen 5 en 8% haalde.
Gianfranco Fini bouwde ze om tot een klassiekere conservatieve partij, de ‘postfascistische’ Alleanza Nationale, die in 1994 deels alliantie vormde met Berlusconi’s Forza Italia en in de regering trad. Later ging ze op in Berlusconi’s Popolo della Libertà. Na de ontbinding daarvan in 201 richtten de ‘postfascisten’ dan de Fratelli op.
Franse parenclub
Het doet wat denken aan de neergang van Marine Le Pen (RN) in Frankrijk en de snelle opmars van Eric Zemmour die haar in een recente peiling voorbijsteekt: 15 tegen 17 %. Vader Jean-Marie Le Pen had toen nog maar net gezegd dat hij voor Zemmour zal stemmen als die vooruitloopt op zijn dochter die niet zo lang geleden nog rond een kwart van de stemmen scoorde. Er is ook nog een derde, Nicolas Dupont-Aignan die zoals vorige keren weer wil meedoen.
Al stelt Zemmour zich radicaler op dan Le Pen, sommige van zijn stellingen en uitspraken zijn ronduit racistisch, toch haalt hij heel wat aanhang weg bij klassiek rechts. Bij de rechtse Les Républicains (LR)zijn er nogal wat die betreuren dat ze Zemmour niet als kandidaat kunnen voordragen. LR is onderling zo zwaar aan het kibbelen over de procedure om een eigen kandidaat voor te dragen, dat de partij ook al onbetekenend dreigt te worden, vermorzeld tussen Zemmour enerzijds, en anderzijds president Macron die voor sommige LR de beste kandidaat van rechts is.
Dat uiterst-rechts ideeëngoed ingang vindt bij klassiek rechts, is geen verrassing want niet nieuw. Nicolas Sarkozy liet zich bij zijn campagnes en in zijn beleid inspireren door Patrick Buisson, een uiterst-rechtse ideoloog. En de vorige presidentskandidaat, François Fillon, zat op dezelfde golflengte als de meest reactionaire groepen waar we Marion Maréchal ook terugvinden.
Orban
Nu hij de banden met de EVP heeft verbroken, voelt de Hongaarse premier Viktor Orban zich geroepen m de spil te worden van al wat reactionair is in Europa. Op zijn recente conferentie over de Europese demografie was Zemmour een eregast, in gezelschap van Marion Maréchal (ex – Le Pen), de nicht van Marine Le Pen die veel meer dan haar tante de ultra-traditionalistische toer opgaat – veel actiever tegen bij voorbeeld het homohuwelijk.
Orban had ook al enkele ontmoetingen met Giorgia Meloni, terwijl hij vroeger veel meer optrok met Salvini. Bij een bezoek eind augustus aan Rome, had Orban wel een gesprek met Meloni, niet met Salvini.
In het EU-parlement zitten de Fratelli d’Italia in de ERC-fractie (Europese Conservatieven en Hervormers). Een van hen, Raffaele Fito, is co-voorzitter. Naast FdI vinden we in die fractie onder meer de Poolse PiS, De Zweedse uiterst-rechtse SD, het Spaanse extreemrechtse Vox en… de N-VA.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
