Op 7 maart blokkeren we het land’. Aldus Laurent Berger, de leider van de Franse vakbond CFDT na de vierde succesrijke actiedag tegen het pensioenplan van president Emmanuel Macron. Premier Elizabeth Borne slikt even, de president en zij hadden sterk op Berger gerekend om het vakbondsfront te verdelen. Maar Berger, onder de indruk van het succes tegen het pensioenplan en onder druk van de basis, houdt voet bij stuk. Het vakbondsfront dat er eindelijk na 12 jaar kwam, houdt stand.

Front houdt stand

7 maart wordt de volgende krachtproef. De vorige, zaterdag 11 februari, was de zoveelste massale vuist tegen het pensioenplan tot 64 jaar. Nee, zegt Berger, de enige uitweg is de intrekking er van.

Op het Elysée blijven ze stil over die massale mobilisaties tegen de 64. Macron, Borne en het land zien verbaasd dat de vakbonden toch nog een grote kracht zijn, zeker als ze front vormen zoals nu. De ‘harden’ zoals CGT en Solidaires (met SUD), met de occasionele radicalen van FSU en vooral FO – en de ‘reformisten’ zoals CFDT, de christelijke CFTC, de autonomen van UNSA, de kaders van CGC-CFE. Borne steekt haar ontgoocheling over de harde houding van Berger’s, CFDT, niet weg, ze hadden zo gehoopt dat hij wel overstag zou gaan.

Maar de achterban vindt dat het niet volstaat om met 1 tot 2,5 miljoen boze mensen op straat te komen. Er wordt aangedrongen om een steviger vuist te maken: stakingen. De vakbondsleidingen zijn daarover wel verdeeld, CGT en Solidaires voor, deel van FO ook, bij de CFDT vreest Berger dat de steun van de publieke opinie voor de actie zal afzwakken.

Zwaktes

Nu zegt ca 70 % van de Fransen (peiling in de rechtse Le Figaro) achter de acties te staan. De Franse vakbonden kijken zelf op van de steun die ze bij het gros van de bevolking genieten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken had deze maand in een rapport gezegd dat slechts 10,3 % van de Franse gesalarieerden vakbondslid zijn, in de privé-sector nauwelijks iets meer dan 8 %.

Nu, het Franse syndicalisme is geen diensten-syndicalisme zoals we dit deels hier hebben, vakbondslid worden is een militante daad. Maar de cijfers van het ministerie zijn niet per se betrouwbaar. Hoe dan ook, het ligt laag en dan nog verspreid over 8 bonden.

Maar in de betogingen is te horen ’wat voor zin heeft het elke week op straat te komen, Macron zal niet plooien. Alleen als we met stakingen het land blokkeren, zullen we echte druk uitoefenen’. Vandaar de oproep voor 7 maart. Pour mettre la France à l’arrêt – om Frankrijk lam te leggen.

Meerderheden

Verscheidene vakbondssectoren lieten vorige week al weten hoe dan ook te zullen staken, één dag maar telkens verlengbaar. De luchtverkeersleiders van Orly legden zaterdag spontaan het werk neer. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin sprak direct al weer van een opgelegde minimale dienstverlening, bijv. in het transport. Maar minister van Transport Clément Baune kant zich daartegen. ‘Une grève n’est pas une prise d’otages’, een staking is géén gijzeling, aldus de minister die vindt dat men moet luisteren naar de tegenstanders van de pensioenwet.

Die zijn immers een meerderheid. Terwijl de regering zelfs in het parlement geen meerderheid heeft en alles zo snel mogelijk wil afhaspelen, desnoods met art.49.3 van de grondwet, zonder stemming. Dan moet er maar een motie van wantrouwen komen en als die het zou halen, weinig waarschijnlijk gezien de verscheidenheid van de oppositie, dan komen er vervroegde verkiezingen.

Veel zal afhangen van 7 maart. Demonstraties en stakingen. Het is geen oproep tot een nationale staking. Mettre la France à l’arrêt, aldus Berger en de andere syndicalisten. Met stakingen in sectoren waar de bereidheid groot is. Transport, energie, havens, chemie… Maar een algemene staking, verlengbaar? Veel mensen zitten door de hoge energiefacturen, de hoge brandstof- en voedselprijzen zo krap bij kas, dat staken een financiële bloeding is. De Franse vakbonden hebben niet de stakingskassen die we in België hebben.

Het worden wellicht korte stakingsacties in sectoren die inderdaad veel blokkeren. De actiebereidheid is groot, de actie is nu al indrukwekkender dan bij de grote acties van de voorbij 20 jaar, waaronder die tegen de pensioenwet van Sarkozy in 2010.

Periferie

Zowel het Elysée als de vakbonden zien, tot hun verbazing, hoe massaal de mobilisaties ook zijn in de ‘sous-préfectures’, de kleine steden waar ze nog nooit zoveel volk op straat hebben gezien. De Franse ‘periferie’. Niet volledig dezelfde als de ‘gele hesjes’ in 2018-2019.

Maar wel in dat ‘perifere Frankrijk’ waar mensen zich genegeerd voelen, waar openbare diensten die naam niet waardig zijn. Waar ook een groter deel van de gesalarieerden mensen zijn met een lagere opleiding voor wie werken nog volop ‘zwoegen’ is. Hun lonen bevorderen zeker het gevoel niet dat arbeid emanciperend is.

Voor hen komt de verhoging van de pensioenleeftijd hard over; hun levensverwachting is al drie jaar minder dan voor de beter betaalden, daar gaat nu nog twee jaar van af. Het gevoel van gedeclasseerd te worden, leeft bij velen zeer sterk. Die 64 maakt hen woedend. Ze komt bovenop de grote inflatie voor voedingswaren. Op de verhoging van brandstofprijzen in regio’s waar de auto voor de meesten een noodzaak is.

Effent Macron het pad voor Le Pen?

Premier Borne verwijt nu links dat het met zijn acties in die regio’s, waar het uiterst-rechtse Rassemblement National en Marine Le Pen vorig jaar goed scoorden, het RN in de kaart speelt. Maar het is precies de halsstarrigheid van Macron die kan leiden tot verdere moedeloosheid en opgekropte woede.

Want indien het pensioenplan toch wordt doorgedrukt en de arbeidersbeweging de zoveelste nederlaag lijdt, zal zich vertalen in veel stemmen voor RN. Het zijn Macron en Borne die het pad effenen voor Marine Le Pen in 2027.

Het lijkt wel alsof de campagne voor die presidentsverkiezingen al ingezet is. Indien Macron uiterst-rechts wil tegenhouden volstaat het de pensioenwet in te trekken, links zal er bij winnen. Zoniet, zal Macron inderdaad de geschiedenis ingaan als de president die Marine Le Pen in het Elysée hielp.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.