Zoals de resultaten van de voorverkiezingen op 12 september 2021 al deden vermoeden, was de centrum-linkse Peronistische regering niet in staat om, ondanks enkele op het laatste moment getroffen sociale maatregelen, weer krediet te verwerven bij haar sociale basis onder de bevolking en zich te herstellen. In oktober bedroeg de inflatie volgens de laatste gegevens van het Argentijnse Instituut voor de Statistiek 41,8 procent en leefde 40,6 procent van de bevolking in armoede, met een pandemie die met de terugkeer van de zomer op het zuidelijke halfrond nog maar nauwelijks is afgenomen.

De helft van de parlementsleden, een derde van de senatoren en verschillende regionale parlementen werden gekozen. De partij ‘Frente de Todos’ (‘Front van Allen’) van de centrumlinkse Peronistische president Alberto Fernandez (34 procent van de stemmen) wordt in de meeste provincies ruim overvleugeld door de 42 procent van de rechtse oppositie ‘Juntos por el Cambio’ (Samen voor de verandering) en verliest haar absolute meerderheid in de Senaat en haar relatieve meerderheid in het Parlement. De media in de wereld pikten alleen dit feit op. Een echte analyse laat iets anders zien en dat baart de machtskringen van het imperialisme zorgen.

Historische doorbraak voor uiterst links

Het centrale feit van deze verkiezingen, in een land waar stemplicht bestaat, is het grote aantal niet-stemmers. De regering Fernandez verloor 3 miljoen stemmen door de teleurstelling en het thuisblijven van de volksklassen. De rechtse oppositiewinnaars verliezen ten opzichte van de verkiezingen van 2019 ook 500.000 stemmen aan de libertariër met ‘bolsonistische’ neigingen Javier Milei. Milei’s aanhangers zijn buiten de hoofdstad bijna van de verkiezingskaart geveegd. Ondanks dit goede nieuws onderschat niemand ter linkerzijde in Argentinië, een land waar een van de meest bloeddorstige militaire dictaturen heeft geheerst, de doorbraak van deze ‘fascist’ in het hart van de  kleinburgerij in de hoofdstad Buenos Aires, of zou die niet moeten onderschatten, vooral nu uiterst links maar een derde van de verloren stemmen van centrum-links wint.

De doorbraak van uiterst-links is echter van historische betekenis, aangezien deze alle provincies van het land treft, met een landelijk gemiddelde van meer dan 6 procent van de stemmen en scores die kunnen oplopen tot 25 procent in de armste gebieden. Het FIT-U (Front van Links en de Eenheid van de Arbeiders) werd duidelijk de op twee na grootste electorale kracht in het land.

Met meer dan 6 procent en 1,4 miljoen stemmen kreeg deze stemming een ongekend kwalitatief belang dankzij de doorbraak van uiterst-linkse verkozenen in alle bastions van het Peronisme in de stedelijke gebieden. De dijken van de oude Argentijnse populistische beweging die de arbeidersklasse decennialang heeft ingekaderd, beginnen eindelijk te breken. Honderdduizenden jongeren, arbeiders die de honger en de ellende die de Peronistische regering van het Frente de Todos aan het land heeft opgelegd niet langer kunnen verdragen, hebben zich losgemaakt. Ze willen niet langer de frauduleuze buitenlandse schuld betalen (die grotendeels is geërfd van de vorige rechtse regering van president Macri) en de winsten van de grote zakenlieden en extractivistische bedrijven die de ‘Pacha Mama’ (moeder aarde) vervuilen, nog verder opdrijven.

​​​​​​​Een stem van verzet van de meest uitgebuitenen: de inheemse bevolking

In tegenstelling tot de beelden van reisbureaus die Argentinië als een wit land voorstellen, telt Argentinië dertig naties van inheemse volkeren op zijn grondgebied en de ‘negers’ van de ‘villa’s’ (sloppenwijken), slachtoffers van het racisme van de blanke aristocratie, zijn zelden zwarte Afrikanen maar hoofdzakelijk oorspronkelijke bewoners of mestiezen. Door de geschiedenis heen zijn ze afgeslacht, cultureel vernederd, beroofd van hun bezittingen en land, maar ze bestaan nog steeds en, net als hun Chileense buren, verzetten ze zich al jaren. Of het nu gaat om de Mapuche, die hun voorouderlijk land willen terugkrijgen dat geprivatiseerd is ten gunste van grote westerse bedrijven zoals Benetton en Lewis, of om de Kollas, Quechua en andere Toba die zich verzetten tegen de Canadese of Chinese extractivistische bedrijven die het land, het water en de culturele plaatsen verontreinigen. In 2017 vermoordden Macri’s gendarmerie en strijdkrachten Santiago Maldonado en Rafael Nahuel, waarmee ze een racistische campagne lanceerden om de inheemse volkeren te demoniseren. Ze gingen zelfs zo ver dat ze terroristische groeperingen verzonnen om de repressie die Fernandez voortzette te legitimeren.

Daarom hebben de dichtbevolkte Mapuche-gebieden in de provincies Neuquen of Chubut voor meer dan 15 procent voor de FIT-U gestemd en de Andesbevolking van Jujuy voor meer dan 25 procent. Als de meest achtergestelden de politiek overnemen, zoals Lenin en de Argentijn Che zeiden, kan de situatie heel snel veranderen.

​​​​​​​Slechts een verkiezingsakkoord of een massale democratische beweging?

Om deze verkiezingsresultaten te consolideren en te komen tot ecosocialistische oplossingen, is veel meer nodig dan een eenvoudig verkiezingsakkoord (dat beter is dan niets, laten we dat toegeven). Het zou een brede, verenigde en democratische beweging van alle krachten van uiterst-links vereisen, die zich richt tot veel bredere groepen van de werkende bevolking en de jongeren en die veel onafhankelijken en aanhangers van de klassenstrijd verenigt. Wij zijn daar nog ver van verwijderd en elk van de deelnemende organisaties van de FIT-U organiseert zijn eigen bijeenkomsten en overwinningsdemonstraties.

Maar om de nieuwe overeenkomst met het IMF die in de maak is massaal te verwerpen, om vooruitgang te boeken in de organisatie van arbeiderswijken en de jongeren en om de strijd van arbeiders, voor het milieu en tegen genderonderdrukking nieuw leven in te blazen, is de opbouw van een grote eenheidsbeweging van essentieel belang.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op l’Anticapitaliste. Nederlandse vertaling: redactie Grenzeloos.