Het wordt dus alweer een duel tussen Emmanuel Macron en Marine Le Pen. Een heruitgave van het duel van 2017, al staat Le Pen er nu wel beter voor. Maar met zijn afgetekende voorsprong in de eerste ronde, maakt Macron veel kans om in het Elysée te kunnen blijven.
Macron wint de eerste ronde met voorsprong, 27,6 %, voor Marine Le Pen, 23,4%. Jean-Luc Mélenchon van La France Insoumise (LFI) haalt 21,9%. De rest van links, 5 kandidaten, zit allemaal onder de drempel van 5 %., samen goed voor net 10,0 percent. Onder de 5% worden de kosten niet terugbetaald. Die terugbetaling gaat tot 8 miljoen euro. LR gaf 7 miljoen euro uit, dus uit eigen zak, en het groene EELV 2 miljoen. Kandidaat Jadot deed zondagavond reeds een oproep tot financiële steun.
“We stranden op amper 500.000 stemmen om naar de tweede ronde te gaan “, aldus Adrien Quatennens, coördinator van La France Insoumise. De stemmen van de communist Fabrien Rousel erbij, hadden volstaan om een tweede ronde Macron-Mélenchon te hebben. Mélenchon heeft zijn hoge percentage ongetwijfeld te danken aan de oproepen om “nuttig te stemmen”, voor de best geplaatste linkse kandidaat. Links haalt gezamenlijk 32 %, waarvan meer dan twee derde voor Mélenchon.
De tweede ronde? Macron vertrekt met een voorsprong, zodat Le Pen meer in te halen heeft. Nu is de vraag wie van de twee het meest weerstand oproept. Macron, de president van de rijken, staat heel laag aangeschreven bij links. Veel kiezers van Melenchon maar ook van Jadot, zegden in peilingen niet voor hem te willen stemmen, liever niet gaan of blanco. Geen “republikeinse reflex” dus, geen cordon sanitaire.
Maar Le Pen wekt ook ondanks haar “softe campagne” ook veel weerstand op, zij blijft het imago (en programma) van uiterst-rechts hebben. Macron staat er toch wel iets beter voor. Al zal hij volgens economist Thomas Piketty wel “een sociaal gebaar” moeten stellen om kiezers over de drempel te krijgen.
Vernederd
De sinistere uiterst-rechtse Eric Zemmour had gerekend op ‘le vote vital’, die is goed voor 7,0%, ver onder zijn verwachtingen. Maar dat is nog een pak meer dan de 4,8 % van Valérie Pécresse, de kandidate van de rechtse Les Républicains (LR). Zij had er aanvankelijk op gerekend tot de tweede ronde te geraken, maar veel van haar potentiële kiezers herkenden zich in Macron.
LR was tot voor kort een van de twee grote machtspartijen, samen met de PS. De kandidate van de PS, Anne Hidalgo, blijft steken op een zeer vernederende 2 %. Het betekent dat de kandidaten van de twee oude machtspartijen samen minder dan 7 % halen. Een serieuze aardschok.
Ook voor het groene EELV is het een grote ontgoocheling: Yannick Jadot raakt niet verder dan 4,6%, minder dan wat Noël Mamère 20 jaar geleden haalde, 5,25%.
De communist Fabien Rousel heeft met zijn campagne bewezen dat de communistische PCF nog bestaat. Met 2,7 % doet hij het beter dan de laatste deelname van de PCF, 1,9 % in 2007. Met zijn stemmen erbij en die van de twee trotskistische kandidaten, Philippe Potou 0,8 %M en Nathalie Artaud 0,7 %, had Mélenchon mogelijk de tweede ronde gehaald – de twee vorige keren steunde de PCF Mélenchon.
Restafval
Bij zowel de PS als LR dreigt nu een felle interne strijd om met de restafval een nieuw project uit te werken. Hidalgo nam daarvoor o.a. ex-president François Hollande en Martine Aubry, burgemeester van Rijsel, onder de arm. Maar als van die kringen een nieuw project moet komen, ziet het er beroerd uit.
Pécresse heeft in haar campagne uiterst-rechts achterna gelopen, wat dus veel kiezers heeft weggejaagd. Bij LR bestaan sterke stromingen om in te gaan op de voorstellen van Zemmour en Marion Maréchal voor een grote unie van rechts, rond uiterst-rechtse thema’s. Pécresse kondigde aan voor Macron te zullen stemmen, Eric Ciotti, die bij LR haar rivaal was, zei in geen geval voor Macron te zullen stemmen.
Een flink deel van LR zit al bij Macron en de kans is groot dat anderen nu zullen volgen. Zodat de Macronie meer dan ooit dé grote rechtse verzameling wordt, aangevuld met een pak sociaaldemocraten die nooit er graten in zagen een neoliberaal beleid te voeren.
Derde ronde
Na de tweede ronde volgt in juni een derde ronde, de parlementsverkiezingen. Veel zal afhangen van de tweede ronde. In 2017 zagen we hoe de zege van Macron voor een dynamiek zorgde die zijn partij, La République en Marche (LRM), een meerderheid gaf. Bij links zal vanaf vandaag al druk gesproken worden over die derde ronde, met LFI in een machtspositie. LFI had vooraf het groene EELV al aangeboden daarover de onderhandelen, maar die had uitnodigingen daartoe niet eens beantwoord.
Bij LR en vooral PS zal het er nu op aankomen te overleven. Beide partijen rekenen op hun relatief sterke lokale inplanting om toch nog zetels te halen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Uitpers.
